Neal Shusterman heeft al meer dan dertig werken op zijn naam staan. Toch is

Zeis

het eerste boek dat ik van hem lees. Maar ik kan jullie nu al vertellen: het zal zeker niet het laatste zijn. Shusterman staat namelijk bekend om zijn dystopische jeugdboeken, en laat dat nu net een genre zijn dat ik zeer graag lees.

De cover vind ik alvast fascinerend. Hoe het gezicht van het personage zo mooi samensmelt met de zeis die er bij staat. Ook de kleurenkeuze vind ik goed gevonden. De flaptekst laat me helemaal overstag gaan: “Een wereld zonder honger, zonder ziekte, zonder oorlog, zonder lijden… en zonder de dood, want zelfs die heeft de mensheid overwonnen. Alleen Zeisen zijn nog in staat een leven te beëindigen – en daar worden ze toe aangemoedigd om de populatie binnen de perken te houden. (…) Hoe hoog is de prijs voor een ideale wereld?”

Hoe heerlijk moet het zijn om in een wereld te leven zonder honger, ziekte, oorlog… Niet zo, blijkt uit dit verhaal. We volgen de zestienjarige Citra en Rowan in het jaar 2054. Ze zijn uitgekozen om leerling-Zeis te zijn, maar dit gaat gepaard met een groot gevaar. Slechts een van hun kan Zeis worden, de ander wordt gedorst (zo noemen ze ‘gedood’ worden in het verhaal).

Ook interessant in het verhaal is ‘De Cumulus’. Een alleswetend en zelfsturend computernetwerk gebaseerd op artificiële intelligentie. Het is best angstaanjagend je voor te stellen dat alles wat je doet, denkt, opzoekt, waar je naartoe gaat, met wie je babbelt, hoe goed je je werk doet… wordt bijgehouden in een ‘cloud’ zonder dat je hier zelf ook maar enige zeggenschap toe hebt. Nu overal steeds meer camera’s verschijnen in ons straatbeeld en online steeds meer gegevens worden verzameld, komt dit scenario plots heel dicht bij.

De auteur maakte misschien een voor de hand liggende keuze qua karakters, en plaatste Rowan en Citra in eerste zicht lijnrecht ten opzichte van elkaar: Rowan is erg empathisch en probeert steeds een voorbeeldige leerling te zijn, hij heeft het moeilijk met de ethische vragen die rond het beroep van de Zeisen hangen, zijn leven heeft voor de rest geen enkel nut meer, waardoor Zeis worden hem niet zo erg lijkt; Citra daarentegen is een felle jongedame die elke vraag stelt die in haar opkomt, ze is sluw en slim en probeert ook trouw te zijn aan haar meester, ze wil vooral Zeis worden om haar familie te kunnen beschermen tegen de dood. Toch blijken deze personages een goede keuze van Shusterman er ontstaan een complexiteit en grote persoonlijk groei waarbij de jongeren zelf veranderen en daarmee ook hun kijk op het leven.

Ook de nevenpersonages, zoals de Zeisen waarbij Citra en Rowan in de leer gaan en enkele belangrijke Zeisen van de Orde van de Zeisen worden goed uitgewerkt en krijgen voldoende diepgang.

Als ik de hele storybuilding en het uitgeplande toekomstscenario al niet fantastisch genoeg vond, is Shusterman er ook nog in geslaagd om een fijne verhaallijn uit te werken met een goede ontknoping.

Daarnaast sta je ook stil bij enkele ethische kwesties. Er zijn verschillende stromingen binnen de Zeisen over hun manier van dorsen: iemand doet aan kansberekening om na te gaan wie zou overleden zijn in het Tijdperk Der Sterfelijkheid (vb. heldhaftig, houdt van honden, woont dicht bij water: zou misschien gestorven zijn bij een reddingspoging); iemand dorst heel snel, maar nodigt wel de familie uit om samen te rouwen; een groep doet aan massadorsingen op dramatische wijzen… Mocht jij in zo’n situatie komen, welke manier zou je dan verkiezen?

Ik raad

Zeis

zeker aan bij fans van het dystopische genre. De hoofdstukken zijn niet te lang en het leest vlot weg. De schrijfstijl is duidelijk en sprekend. Je verbeelding wordt onmiddellijk tot leven gebracht en de perspectiefwisselingen tussen Citra en Rowan houden het interessant. Ik kijk alvast uit naar de vertaling van de vervolgdelen.

Zeis / Neal Shusterman / Uitgeverij Pelckmans / Vertaling Lydia Meeder / 2021 / 496 blz. / ISBN 9789059248427

Anna:

Ik woon en werk in Lokeren als zelfstandig pediatrisch kinesitherapeute. Alhoewel ik een trage lezer of ‘slowreader’ ben, heb ik wel altijd een boek bij me. Wat ik zo leuk vind aan lezen is dat je echt kan meeleven in de nieuwe wereld waarin je terecht komt en alles van de dagelijkse sleur even aan de kant laat liggen. Samen met De Leesfabriek heb ik al heel wat nieuwe boeken en schrijvers leren kennen!