Toen ik zag dat dit boek over een verdwijning in het circus ging, wilde ik het meteen hebben. Want ongemerkt heb ik door de jaren heen best wat circusboeken – gewoon en magisch- verzameld omdat ik van die sfeer hou. Ook een gewoon circus heeft dat licht magische waardoor alles mogelijk lijkt. Nu heeft deze roman niet zo veel met het circus van doen, maar daar kom ik later op.

De naamloze hoofdpersoon gaat met vriend Magnus een avond naar het circus. Niet omdat hij daar nou zo zin in heeft, maar omdat je soms dingen doet die een ander graag wilt.

In het circus wordt Magnus door Mr. Magic Bobbi op het toneel geroepen om zich weg te laten toveren, een spiegel in. Magnus verdwijnt de spiegel wel in, maar komt er niet weer uit. Mr. Magic Bobbi doet alsof het bij de act hoort en onze hoofdpersoon gaat er vanuit dat hij dan in de pauze wel weer zal opduiken, wat niet gebeurd. Ook als de voorstelling is afgelopen, is Magnus nergens te bekennen. Onze hoofdpersoon gaat geïrriteerd naar huis. Pas wanneer hij Magnus belt en deze niet opneemt en ook niet thuis lijkt te zijn, begint hij zich toch wat zorgen te maken en probeert er achter te komen wat er met Magnus is gebeurd.

Het verhaal van de zoektocht en hoe de hoofdpersoon en Magnus ooit vrienden zijn geworden, wisselen elkaar af.

Zoals gezegd heeft het boek weinig met het circus te maken. Het is de katalysator achter de verdwijning van Magnus en dan verdwijnt het circus, naar het zich laat aanzien in het niets.

Wat me erg aansprak zijn de ongewone vragen en opmerkingen waarmee de hoofdpersoon je bestookt. Een van de zinnen waar ik hardop om moest lachen was:

Ik heb er de pest an als mensen die je kent in spiegels verdwijnen en niet meer terug komen

.

Dat is natuurlijk een vreemde opmerking, in aanmerking genomen dat niet meer mensen die de hoofdpersoon kent al in circusspiegels zijn verdwenen.

Dat deze jongeman anders is, laat Karlsson op meerdere manieren subtiel terugkomen door zijn manier van formuleren. Dat de hoofdpersoon vooral in zijn hoofd leeft, laat hij merken door zinnen als:

Misschien moest ik in die open, luidruchtige, stormachtige ruimte zijn om een plaats te kunnen krijgen in … het echte leven?

Hij is zich er van bewust dat lang niet alles wat hij weet, zich herinnert of ervaart, op een gelijke manier door anderen wordt ervaren. Als lezer begon ik me op een gegeven moment toch af te vragen of de hoofdpersoon niet dusdanig in zijn eigen wereld leefde, dat hij alles wat echt gebeurt niet als echt ervaart. Dat was heel verwarrend. Je zit als het ware opgesloten in het hoofd van de jongeman, waardoor je ook niet weet hoeveel er echt zo gebeurd als dat hij het beleeft. Voeg daar nog aan toe dat de mensen die de hoofdpersoon kent allemaal ook excentriek te noemen zijn en je hebt een verhaal waarin iedereen excentriek is.

Een leuk aspect van deze roman is de muziek. Ik vermoed dat Karlsson zelf een enorme muziekfan is en een grote collectie vinyl heeft. Een deel van de muziek kende ik niet, maar zocht ik tijdens het lezen op. Ik maakte twee reizen: de zoektocht naar Magnus en de ontdekkingsreis in muziekland.

Briljante vondst trouwens om de dialoog tussen de hoofdpersoon en de nachtelijke beller in muziek te laten plaatsvinden. Draai jij deze muziek, dan geef ik je dat nummer. Alleen zij lijken precies te weten wat ze elkaar hiermee willen zeggen.

Ben je trouwens iemand die van een verhaal houdt waar aan het einde alles klopt en losse eindje bevredigend zijn weggewerkt, dan laat je deze roman beter liggen. Want Karlsson weet jou, als lezer, zo te laten twijfelen, dat je aan het eind van het boek niet zeker bent van wat er nu precies gebeurd is. Wat is waar en wat zit alleen in het hoofd van de verteller?

Het was een verwarrende roman van de fijne soort. Sommige verhalen hoeven geen eind te hebben. Die faden langzaam out als aan het einde van een lp.

Het circus / Jonas Karlsson / vertaling Geri de Boer / Uitgeverij Atlas Contact / 2019 / 205 blz. / ISBN 9789025448554

Gastblogger:

op deze plek zullen we regelmatig recensies plaatsen van bezoekers of van recensenten van bevriende websites en tijdschriften. Dat gebeurt soms op uitnodiging, maar heel graag willen we ook plaatsmaken voor spontaan ingeleverde boekbesprekingen. Dus: heb je een goed boek gelezen? Deel je mening (en dus je passie!) met de andere lezers van De Leesfabriek!