“Iedere super-ik blijft zich vermenigvuldigen. En alle nieuwe ikken ook, trouwens”


Margaretha van Andel

waagt zich met

Ik

op onbekend pad. In haar YA-debuut beschrijft ze het leven van een jongen die zich naar de parallelle wereld laat flitsen, om zo zijn gewilde leven te kunnen leven. Met deze surrealistische roman schrijft Van Andel een aantrekkelijk verhaal, maar duikt ze niet echt de diepte in.

Danïel raakt verlamd, nadat hij een auto-ongeluk heeft gehad. Drie jaar later komt hij erachter dat een onderzoeker ontdekt heeft dat er een parallelle wereld ontstaat. Elke keer wanneer iemand een belangrijke beslissing moet maken, splitst zijn persoon en gaan er twee levens verder. Daniël is vastbesloten terug te gaan naar het moment, drie jaar geleden. Hij wil zijn leven leven, zonder ‘lamme poten’. Samen met zijn beste vriend Jeen zet hij alles op alles om in de parallelle wereld terecht te komen.

Van Andel start Ik aantrekkelijk. Via zinnen als

‘Het is maar wat je geluk noemt. Met twee lamme poten aan de rest van je leven beginnen, dan heb je toch niet echt de hoofdprijs te pakken’

neemt ze je vanaf het eerste moment mee in het leven van Danïel. Daarbij roept ze vanaf het begin vragen op, die pas later een antwoord krijgen. Wat is het Project Getaway en wie is Jeen? Wat wil Daniël? Haar taalgebruik is realistisch, waardoor het verhaal goed te volgen wordt. Al snel sluit je de echte Daniël in je hart en leef je met hem mee. Daarbij maakt Van Andel het verhaal interessant door de tijdsprongen. Ze zet de periode waarin Daniël besluit dat hij naar de parallelle wereld naast de periode waarin hij in die parallelle wereld is: een prima ingreep. Op deze manier kun je de keuzes van Daniël beter begrijpen. Wil hij nog wel weer terug naar de huidige wereld, wanneer hij zijn leven mét werkende benen heeft ervaren?

Vanaf het moment dat Daniël in zijn parallelle wereld is, ontdekt hij dat de andere Daniël niet zo was, zoals hij is. Daniëls clichévraag

‘Hij…Ik moet toch ook wel eens iets goed hebben gedaan? Ik ben toch niet alleen maar een hufterige afperser. Toch?’

roept een gevoel van medeleven op. Van Andel kiest voor een bijzondere surrealistische wereld, om diverse onderwerpen te bespreken. Het gebruik van facebook, joyriding, racisme, mishandeling en egoïsme passeren allemaal de revue in het leven van Daniël. Daarbij blijft zijn belangrijke vraag wie hij nou eigenlijk is: een hufter of niet? De auteur snijdt hier een belangrijk onderwerp aan. Via zinnen als

‘Maar je bent hen niet. Je hebt ook een stukje ik dat alleen van jezelf is’

laat ze je nadenken over wie je bent en hoe je zo bent geworden. Helaas verzaakt ze de thematiek echt uit te diepen. Het verhaal blijft oppervlakkig, waardoor je niet echt de kans krijgt in de thematiek te duiken.

“Zijn ogen kijken me aan en ik huiver. ‘Ik ben jou niet,’ fluister ik. ‘Ik ben jou niet en ik word jou niet. Nooit.’

Langzaam groeit Daniëls besef. Hij ontdekt wie hij is en wie hij wil zijn. Daarbij komt hij voor een belangrijke keuze te staan: wil hij terug naar zijn eigen wereld met verlamde benen of niet? Van Andel beschrijft de veranderingen bij Daniël zo duidelijk, dat het begrijpelijk wordt. Zijn dilemma, zijn problemen en zijn verdriet worden duidelijk. Waar het verhaal verschillende voorspelbare wendingen en clichématigheden bevat, grijpt het verhaal je toch aan. Hoewel je de slechte kant van Daniël 2.0 en de keuzes die Daniël 1.0 maakt al van verre aan ziet komen, verrast het einde van het verhaal. Van Andel laat Daniël en Jeen bij elkaar komen en zet het, tot dan toe heldere verhaal, nog eenmaal op zijn kop. Ze laat daarbij de lezer in verwarring achter, maar creëert tegelijkertijd een mooie afronding. De tweestrijd waar Daniël in zat, lijkt nog niet afgelopen te zijn.

“Alles is zoals het was. Maar ik weet dat ik mezelf voor de gek houd. Niets is meer zoals het was.”

Deze recensie is geschreven door Marloes Otten. Docente Nederlands op een school in Meppel, waar ze les geeft aan leerlingen uit de onderbouw van de havo, de mavo en het vwo. Marloes is een echte boekenwurm: van Mulisch tot




Hertmans




, van




Lewinsky




tot Williams: je maakt haar met van alles blij.

Ik / Margaretha van Andel / 2015 / Lemniscaat / 176 bladzijde / 978-90-4-770-625-0