“Proportioneel, ja… Wat is proportioneel, als je zoveel macht kunt aanwenden om je punt te maken?” Deze vraag is essentieel in het thrillerdebuut
Nikki
van Tim Notten. Een redelijk spannend boek over hackers, machtsmisbruik en relaties. Tim Notten – zelf IT’er – begeeft zich met
Nikki
op een nieuw vlak; hij durft de wereld van de ICT te beschrijven, kritische vragen te stellen en heeft het lef het thema ‘macht’ en ‘machtsmisbruik’ in zijn boek te verwerken. Genoeg redenen dus om aandacht te besteden aan zijn moeilijke, maar zeker interessante debuut.
Notten gebruikt in zijn boek een bizar en af en toe wat ongeloofwaardig plot. Simon heeft een goedlopend bedrijf, samen met een vriend. Na een feestje belandt hij met Nikki, een van zijn werkneemsters, in bed. Hij begint een relatie met haar en zet daarmee zijn relatie met zijn vrouw Laura op het spel. Wanneer hij het uit wil maken met Nikki, vindt hij haar zwaargewond op bed. Ze overlijdt aan haar verwondingen en Simon wil uitzoeken wat er gebeurd is. Hij besluit in haar leven te duiken en te kijken wat haar geschiedenis is. Beetje bij beetje wordt hij steeds verder in het leven van Nikki getrokken en ontdekt hij meer over haar Roemeense achtergrond. Waar Simon alleen geen rekening mee houdt, is met zijn eigen bedrijf en zijn relatie met Laura. Pas wanneer er met harde hand ingegrepen wordt, ontdekt Simon dat zowel zijn bedrijf als zijn huwelijk groot gevaar lopen. De wereld van Nikki blijkt gecompliceerder en gevaarlijker dan gedacht. Kan Simon toch haar geschiedenis ontrafelen? En kan hij daarbij zijn bedrijf en zijn relatie behouden?
Tim Notten weet de dialogen in
Nikki
levensecht weer te geven. ‘Briesend storm ik Menno’s kamer binnen: “Stomme, eigengereide, imbeciele klootzak! Welk deel van ‘niet vertellen’ heb je niet begrepen, lul?”’ De lezer wordt door deze dialogen meegesleurd in de conflicten en de romantische momenten van het verhaal. Notten maakt het verhaal hiermee aantrekkelijk en realistisch. Een lekkere dosis humor wordt daarbij meteen meegenomen. “Godverdomme, waarom kan ik nooit een keer normaal een muziekje opzetten in dit huis. Ik snap dit kutding en dat ligt niet aan mij, dat komt omdat het verzonnen is door mannen en voor mannen. Nou zet jij maar wat op!’ Ik vang de afstandsbediening op die nog net niet naar mijn hoofd wordt gesmeten. ‘En hard graag.’”. Je ziet, Notten schuwt scheldwoorden, vloekwoorden en hard taalgebruik dus niet in
Nikki
. Het verhaal krijgt hierdoor een extra realistisch element; conflicten kunnen in het echt ook zo gaan. Notten weet hiermee de kern te treffen. Daarbij maakt Notten gebruik van vaktaal, als het gaat om de passages over het bedrijf. Hiermee laat hij zien veel van het onderwerp te weten.
De sterke kant van het boek is wel de schrijfstijl. Echter, het boek kent ook een zwakkere kant. Notten heeft de neiging veel thema’s aan te halen en deze thema’s allemaal te bespreken, zonder echt diepgang aan te brengen. Helaas. Zo blijkt Nikki op zoek te zijn naar haar echte vader, pleegt Simon overspel, komt het thema ‘hacken’ naar voren en uiteindelijk bespreekt Notten een ‘sekskartel’, kinderporno en de rol van de overheid daarbij. Zelfs het ‘oedipuscomplex’ wordt nog even aangehaald. Het overkoepelende thema is ‘machtsmisbruik’. Door de vele verhaallijnen, komt het centrale thema niet echt tot zijn recht. De essentiële vraag – wat is proportioneel, als je zoveel macht aan kunt wenden om je punt te maken – krijgt daardoor onvoldoende aandacht. Daarbij maakt Notten – om tempo in het verhaal te krijgen – veelvuldig gebruik van tijdsprongen. Dat maakt het verhaal af en toe lastig te volgen. Daarbij weet hij verschillende wendingen aan te brengen in het verhaal. De vlucht van de familie en vrienden van Simon, de gehackte computers en de actie van de mannen van het bedrijf aan het eind maken het verhaal onverwacht en zeker niet onplezierig om te lezen. Echter, als lezer moet je je aandacht goed bij het verhaal houden.
Al met al heeft Notten met
Nikki
een mooi, maar zeker niet gemakkelijk boek neergezet. Opvallend is de schrijfstijl van Notten. De eerder besproken mooie dialogen worden afgewisseld met diepgaande zinnen, waardoor de lezer aan het denken gezet wordt. “Ik wil weer gewoon samen gelukkig zijn Siem” of “Mijn vader was nog steeds wel zorgzaam, maar de intimiteit die hem mijn vader maakte, was weg. Hoe fucked up is dat? Dat ik jarenlang heb geprobeerd dat terug te krijgen.”. Hoewel Notten er goed aan zou doen de vele verhaallijnen en thema’s te doseren, weet hij de lezer al vrij snel mee te nemen in de wereld van ‘de woedende furie’ om hem pas aan het einde van het verhaal te laten gaan.
Deze recensie is geschreven door Marloes Otten, 24 jaar, docente Nederlands op een middelbare school in Drenthe.
Nikki / Tim Notten / Uitgeverij De Fontein / 2015 / 347 pag. / ISBN 9789026137020