De Leesfabriek vroeg twee jongeren hetzelfde boek te lezen. Elly Simoens en Laura van Hazendonk geven hun mening over een  gloednieuw boek van Haley Tanner.

Elly:

Sinds hun eerste playdate, een bezoek aan het wonderlijke Coney Island, worden  de negen- en tienjarige Lena en Vlacav boezemvrienden. Vlacav was al voor zijn immigratie vanuit Rusland gefascineerd door goochelaars, en weet na het zien van een spectaculaire show in het attractiegebied met zekerheid dat hij later een beroemd magiër wil worden. Lena, die voor het uitje zelfs nog nooit de metro had genomen, ziet zich meteen uitgroeien tot Vlacavs lieftallige assistente. Elke dag na schooltijd oefenen ze samen voor hun eerste eigen goocheldemonstratie op Coney Island; een uitje waar Vlacavs overbezorgde moeder natuurlijk niets mag weten, en Lena’s tante die haar voogd is evenmin. Maar de vrijdag voor hun grote dag daagt Lena niet op op school. Vlacavs moeder Rasia, die diepe moedergevoelens koestert voor het door haar tante verwaarloosde meisje, gaat bezorgd het huis uit en keert pas de volgende ochtend terug. Ondertussen eet Vlacav verbrande borsjt en valt hij in de zetel in slaap; hij weet dat er iets heel erg fout is. De volgende ochtend is Lena verdwenen, en Rasia is te overstuur om aan haar zoon het volledige verhaal te doen. Negen jaar lang tast Vlacav in het duistere. Negen jaar lang vraagt hij niets, maar wenst hij Lena wel elke avond goedenacht. En dan komt de dag dat de telefoon overgaat en hij Lena aan de andere kant van de lijn hoort.

Haley Tanner weet in De verdwijntruc de intensiteit van de verhaallijn te versterken door een ijzersterke opbouw, waarbij ze bijna de helft van het boek het verhaal van Vlacav en Lena ‘samen’ vertelt, tot Lena verdwijnt. Dan gaat ze meteen over naar de 18-jarige Vlacav, een hoofdstuk dat steeds in een ontastbare sfeer van spanning blijft hangen, want wat is er nu met Lena gebeurd? Pas daarna volgt het verhaal van de 17-jarige Lena, en de volledige ontknoping van haar geschiedenis geeft de auteur pas vrij in het laatste hoofdstuk van de vier, waar Vlacav en Lena ‘weer samen’ zijn. Maar ook stilistisch grijpt het boek naar de keel. Tanner bezit de zeldzame kracht om kleine momenten uit te vergroten en uiterst zintuiglijk, met weinig maar goedgekozen woorden te beschrijven. Personages weet ze even subtiel neer te zetten. Vooral Rasia, met haar sterke moedergevoelens en haar frustraties over haar gebrekkige Engels, wordt zo aangrijpend weergegeven dat zij een volwaardige derde hoofdrolspeler in het verhaal is. Dit debuut heeft wel enkele zwakheden, met een zeldzame stijlbreuk en, vooral in het eerste hoofdstuk, gedachten van Lena en Vlacav die niet altijd bij hun leeftijd lijken te passen. Zo komt de zin ‘Vlacav weet dat zijn gedachten en gevoelens over Lena zijn geheugen als boksbal gebruiken’ weinig geloofwaardig over. Maar los daarvan is dit een prachtige roman, waarin vooral de rake beschrijvingen van enkele kortstondige, maar cruciale momenten in het leven van de hoofdpersonages, zullen bijblijven.

Laura:

‘Dingen die zijn:

1.            Ooit een beroemde goochelaar worden

2.            Lena als lieftallige assistente

3.            Die doelen blijven nastreven ondanks elke tegenslag’

Sinds de dag dat ze elkaar ontmoetten zijn de vijfjarige Vaclav en Lena gek op elkaar en op goochelen. Vaclav wil niets liever dan beroemd worden als Vaclav de Geweldige met Lena als zijn lieftallige assistente. Elke middag oefenen de kinderen goocheltrucs op Vaclavs kamer, maken lijstjes over allerhande goochelzaken en dromen over een grote show op Coney Island. Hoewel de beide kinderen Russisch zijn en opgroeien in het Amerikaanse Brooklyn, kunnen hun leefomgevingen niet meer verschillen. Waar Vaclav woont bij zijn liefdevolle ouders, groeit het weeskind Lena op bij haar tante onder vreselijke omstandigheden. De gesloten Lena verzwijgt die omstandigheden, maar vanaf dag een gebruikt ze Vaclavs huis als een veilig toevluchtsoord, waar Vaclav en zij naast goochelen ook huiswerk maken en Russische soep eten.

Na jaren van intensief met elkaar optrekken is het verdriet bij Vaclav dan ook enorm als Lena op haar negende opeens verdwijnt, net als ze midden in de voorbereiding zitten van hun eerste geheime goochelshow. Bovendien heeft Vaclav het er moeilijk mee dat het zijn moeder was die naar de politie stapte, de moeder van wie hij ondanks alles zoveel houdt. Op de zeventiende verjaardag van Lena maken we als lezer opnieuw kennis met Vaclav en Lena en leren we over de tussenliggende, gescheiden jaren. Nog altijd vindt Vaclavs moeder het moeilijk om haar zoon los te laten en Vaclav is nog steeds verslaafd aan goochelen, maar hij mist Lena bij het uitvoeren van zijn trucs. Ook Lena is Vaclav geen moment vergeten. ‘Natuurlijk waren ze al die tijd bij elkaar geweest. Dat sprak vanzelf, daar hoefden ze zich niet van te overtuigen. Zij was er altijd; hij was er altijd. Net als de maan, ergens in de duisternis buiten haar slaapkamer.’ Als de jongeren elkaar opnieuw ontmoeten komen gebeurtenissen en geheimen uit het verleden weer bovendrijven. Lena wil de waarheid te weten komen over haar verleden, maar is ze daar wel klaar voor?

De verdwijntruc is een bijzonder en meeslepend liefdesverhaal. Als lezer volg je twee kinderen van hun vijfde tot hun zeventiende die, ondanks dat ze elkaar uit het oog verliezen, hun liefde voor elkaar niet opgeven. Haley Tanner schrijft meeslepend en deelt de gedachtes van Vaclav en Lena met de lezer. Soms laat ze daardoor weinig te raden over, maar anderzijds laat ze de lezer optimaal meevoelen met Vaclav en Lena. Daarnaast heeft Tanner de karakters van Vaclav en Lena op overtuigende wijze neergezet. Ze beschrijft Vaclav en Lena als twee kinderen die hun weg moeten zoeken in de grote, ingewikkelde Amerikaanse wereld om hen heen. Dat is heel knap gedaan. In dit debuut toont Haley Tanner zich als een talentvol schrijfster. Onthoud haar naam, want in de toekomst zal ze vast nog meer boeken tevoorschijn toveren.

De verdwijntruc / Haley Tanner / vertaling door Erica Feberwee en Lucie van Rooijen / Uitgeverij Meulenhoff / 272 pag. / 2011 / ISBN 9789029086332