´Als ik had gedurfd, was ik tussenbeide gekomen, alleen al uit angst voor wat zijn ouders ons gaan aandoen als hij alles tegen zijn mammie gaat vertellen. Maar ik ben als versteend, mijn armen reageren niet, mijn verstand is verlamd.´ Dit is Lucie, een privédetective die eigenlijk maar wat rond fladdert tot ze op een zaak wordt gezet die haar leven zal veranderen.

Het goed opgebouwde verhaal gaat over Valentine Galtan, een rijke maar niet zo gelukkige puber uit Parijs. Lucie wordt door Valentines oma ingehuurd om haar in de gaten te houden. Op een dag raakt Lucie haar kwijt in de metro en dan begint de zoektocht die ons van links naar rechts en van boven naar onder door de maatschappij voert. Lucie wordt door de familie ingehuurd om haar terug te vinden en zij schakelt dan op haar beurt de hulp van de Hyena in, een beruchte en beroemde privédetective die bekend staat om haar gewelddadige methodes.

Toen ik de achterkant van Apocalyps Baby las, was ik niet direct heel enthousiast. Het leek me gewoon een detective met een goed einde waarmee alles opgelost zou worden en iedereen weer happy zou zijn. Niets is minder waar. Het is absoluut geen standaard boek, het is veel meer dan een detective en het heeft ook zeker geen happy end.

Scherp, cynisch, meedogenloos, rauw en onheilspellend. Dat wordt er allemaal gezegd over dit boek. Een romantisch zwijmelverhaal is dit boek inderdaad zeker niet. We volgen de Hyena en Lucie op hun speurtocht naar Valentine en hoewel dat de rode draad in dit boek is, is dat zeker niet het hele verhaal. Virginie Despentes heeft een boodschap over te brengen, een boodschap over feminisme en de positie van de vrouw in deze maatschappij. Despentes zet met de Hyena een meedogenloos, kil, angstaanjagend en gewelddadig personage neer, een vrouw welteverstaan. Despentes wil, zoals ze het zelf zegt, af van het idee dat alleen mannen geweld gebruiken en dat alleen mannen hard en kil kunnen zijn. Volgens haar is het vrouwen niet geleerd gewelddadig te zijn, met de Hyena laat ze zien dat vrouwen dat wel kunnen zijn.

In het boek wordt een beeld geschetst van Valentines omgeving door om het hoofdstuk iemand uit haar omgeving aan het woord te laten, maar alleen als diegene ook ´aan de beurt is´, de rest van het verhaal wordt vanuit Lucie verteld. Als lezer zitten we steeds zo´n hoofdstuk in het hoofd van het personage. We lezen hoe hij of zij reageert op het zien van Lucie of de Hyena en we lezen de gedachtes, angsten, idealen en ook de geschiedenis van dat personage. Dit zorgt ervoor dat het verhaal rond is, we weten erg veel van Valentines omgeving, zelf komt ze pas als laatste aan het woord. In het begin was ik gecharmeerd van deze schrijfstijl maar als we dan op bladzijde 259 in Barcelona zijn aangekomen, vind ik het een beetje vermoeiend en langdradig worden. Deze manier van schrijven legt het verhaal steeds eventjes een beetje stil en ik zag er bijna tegenop om weer in het hoofd van een personage te duiken. Gelukkig duurt dit niet lang en dan werk je toe naar het einde. In het eerste deel vroeg ik mij soms af waar dit boek heen ging, wat het doel was, de ontknoping. Aan het eind van dit boek is die ontknoping er, en het is een hele goede. Het is knap dat Despentes er voor zorgt dat de ontknoping een verassing blijft, ook al weet je dat er iets gaat gebeuren. Met die ontknoping zorgt ze ervoor dat het verhaal een beetje open blijft, je blijft met vragen achter.

Zoals ik al zei, gaan we met dit boek door de hele maatschappij heen. We beginnen bij de rijke bovenlaag van de samenleving, dan komen we extreemrechtse jongeren tegen, vervolgens de anti-globalisten en de immigranten, daarna eindigen we op een lesbisch seks feestje en tussendoor komen we ook nog eens nonnen tegen die hun gebeden gebruiken om de opening van een vrachtwagen groter te krijgen. Op deze manier passeren een heleboel maatschappelijke problemen de revue. We zien een handjevol scheidingen, huiselijk geweld, corruptie, verwaarlozing, gebrek aan privacy en internet censuur. Het verdwijnen van de echte boeken komt ook nog even voorbij, een onderwerp dat voor Despentes zelf interessant is.

In dit boek zijn er geen taboes, vooral niet als het om seks draait en Despentes is ook niet bang om er over te schrijven. De verfilming van haar eerste boek Baise-moi (Genaaid) is in Frankrijk verboden geweest omdat de film te schokkend zou zijn. Despentes heeft een geschiedenis als filmmaker en dit zie je in haar schrijfstijl terug. Het zou mij niks verbazen als ook dit boek verfilmd zou worden.

Virginie Despentes heeft met dit boek in Frankrijk de Prix Renaudot gewonnen en naar mijn mening is dit boek zeker een prijs waard. Het is een vernieuwend en open boek dat een duidelijke boodschap heeft. Dit boek laat ook zien waar wij als mensen toe in staat zijn. Het laat zien hoe wij kunnen reageren op gebeurtenissen en hoe irrationeel wij daarin kunnen zijn. Wat heel belangrijk is, is dat het ook laat zien hoe gevaarlijk en absurd dat kan zijn. Het boek is heel erg van deze tijd en dat maakt het herkenbaar.

Aan het eind van dit boek fladdert Lucie niet meer zomaar wat rond, dan is zij betrokken bij iets groots, ze is er deel van, of ze dat nou wil of niet.

Apocalyps baby / Virginie Despentes / Vertaald door Kiki Coumans / Uitgeverij De Geus / 2011 / 350 pag. / ISBN 9789044518818

Deze recensie is geschreven door Rhea van der Dong, scholier van het Augustinus College te Groningen.