Niels ’t Hooft is geboren in 1980 in Nederland. Hij leeft samen met zijn vrouw en twee dochters in Utrecht. ’t Hooft is auteur en journalist. Voor

nrc.next

schrijft hij de column

Next Level

over games. Eerder verschenen van hem de romans

Sneeuwdorp

en

Toiletten

. Dit laatste boek werd genomineerd voor de Debutantenprijs 2004.

Het is 2018: Google speelt een steeds grotere rol, en voorspelt met ‘de eindsom’ dat de wereld binnen afzienbare tijd ten onder zal gaan aan een grondstoftekort en bevolkingsoverschot. Studente psychologie Marthe heeft meer aan haar hoofd dan het einde der tijden: zij zoekt wanhopig naar haar zus Isobel, die plotseling op vakantie ging en afgezien van een twijfelachtig filmpje niets meer van zich laat horen. Ze dreigt aan deze onwetendheid en het gemis onderdoor te gaan. Ze loopt vast in haar studies en raakt in een depressie. Dan ontmoet Marthe de enquêteurs Randy, Lua en Erhardt op de Grote Markt. Daar vragen ze de verwarde bevolking in opdracht van Google naar hun diepste angsten en verlangens. Google verkoopt de verzamelde persoonlijke gegevens voor grof geld aan schimmige organisaties. Maar de kennis die deze drie studenten opdoen gebruiken ze voor een ander, illegaal plan, waarin ecoterrorisme, verdachte vleesproductie en hulp bij zelfdoding hand in hand gaan. Het verdiende geld verbrassen ze in de Nakatomi Plaza, een hypermoderne club. Wanneer Marthe zich bij de groep voegt verandert alles. Zouden zij haar het nieuwe bestaan kunnen bieden dat ze zoekt?

Visionair Randy is de bedenker van de geheimzinnige enquêteurs-activiteiten, alhoewel hij eigenlijk zwaar tegen Google en hun macht is. Het geld dat hij verdient gebruikt hij voor een opmerkelijke hobby: na werktijd klimt hij met een harpoengeweer op de daken om zaden te planten. Dat is zijn duwtje in de rug voor Demeter (de Godin van de landbouw en de gewassen). Hij wil er namelijk voor zorgen dat wanneer de mensheid vergaat, de natuur nog blijft voortbestaan en de publieke ruimte gaat terugwinnen. Hij is – zoals Marthe het zegt – een ecologische Sinterklaas die over de daken gaat en overal cadeautjes achterlaat in de vorm van aarde, stekjes, en zaden. Hij valt als een blok voor Marthe. Maar door de vele dingen die de enquêteurs voor haar achterhouden, gaat Marthe niet zomaar op zijn avances in.

Hedoniste Lua heeft jaren geleden haar vader in de gehaktmolen geduwd. Per ongeluk, zegt ze. Al heeft ze er geen spijt van, het voelde zelfs alsof ze zichzelf eindelijk zonder beperkingen had kunnen uitdrukken. Maar sindsdien wordt ze geplaagd door nachtmerries en een buitenproportionele seksuele lust. De laatste tijd voelt ze zich nog vreemder, en lukt het zelfs niet meer om een uitweg te vinden bij de seks. Ze noemt Marthe ‘onaangetast’, want Marthe geeft haar hoop dat de wereld nog niet helemaal verloren is.

Pragmaticus Erhardt is de stille motor achter de enquêteurs die zijn privéleven geheimhoudt. Dankzij hem kan hun tabletsoftware communiceren met Google. Hij is zeer ambitieus en wil zo snel mogelijk uitbereiden: op termijn moet zijn werk de ‘eindsom’ ongedaan maken. Maar dan slaat de onzekerheid toe. Want wat als een buitenstaander, zoals Marthe, ontdekt dat ze ‘escapes’ verkopen. Escapes… een elegante vorm van levensbeëindiging: pijnloos, netjes en met een alibi.

Elk hoofdstuk begint met enquêtevragen (en er zitten enkele zeer vreemde exemplaren tussen). De hoofdstukken bestaan uit deelhoofdstukken die telkens beginnen met de naam van het personage uit wiens perspectief dat stukje wordt verteld. Dat zorgt ervoor dat je het verhaal makkelijk kunt volgen.

Wat ik speciaal vond aan het boek was dat ’t Hooft een hele uitleg doet over een bepaald gegeven, maar dat je pas aan het einde van deze uitleg te weten komt waarover het eigenlijk gaat. Ook vond ik het fijn dat Randy een hele toekomst voor zich zag waarin de natuur alles overheerst. Aangezien ik ook geïnteresseerd ben in de natuur was dat een hele leuke insteek.

Op de kaft staan vier silhouetten in verschillende kleuren. Deze figuren kunnen verwijzen naar de hoofdpersonages in het verhaal. Maar ze kunnen ook verwijzen naar de muurschildering in het huis van de enquêteurs. De titel associeer ik met de enquêteurs. Zij zorgen immers voor de vele vermiste personen. De mensen die een ‘escape’ gekocht hebben en zogezegd op vakantie zouden zijn om er even tussenuit te zijn en tot rust te komen. Maar waar nooit meer iets van vernomen werd.

Dat het verhaal zich afspeelt in 2018 merk je eigenlijk niet echt. Buiten het feit dat de macht van Google enorm is toegenomen en dat er echt overal camera’s hangen, kan het verhaal zich evengoed nu afspelen. Het boek deed me ook denken aan de opzet van de film “Soylent green” uit 1973.

’t Hooft vergroot de mogelijkheden van de moderne technologie uit tot een spannende thriller, geschreven in een koele, snelle stijl. Het gegeven van de ‘eindsom’ zet je wel erg aan het denken tijdens en na het verhaal. Zouden de enquêteurs echt een verschil kunnen maken met hun illegale praktijken? Het verhaal is apart, modern, ontroerend, verassend en bizar, maar ook spannend, intrigerend, cynisch en soms zelfs gewoon morbide en obsceen.

Deze recensie is geschreven door Anna Coppieters, 18 jaar, student kinesitherapie en revalidatiewetenschappen aan de Universiteit van Gent.

De verdwijners / Niels ‘t Hoofd / Uitgeverij Atlas Contact / 2013 / 222 pag. / ISBN 9789045023212