Wanneer Märit haar tweelingbroer gaat bezoeken voor hun zeventigste verjaardag en na jaren terugkeert naar haar ouderlijke huis en de plaatsen waar ze is opgegroeid, neemt ze een reis door haar pijnlijke verleden en stelt ze zich weer open voor herinneringen die ze beter vergeten was. Een sprong terug in de tijd, gekatapulteerd naar de  jaren ’60, die je als lezer niet onbewogen zullen laten. Een roman over het loslaten van herinneringen en pijnlijke wrok na jaren van opkropping.

Toen ik het boek begon te lezen, wist ik meteen dat het zo een van die boeken zou zijn die ik niet zou kunnen laten liggen. Het hoofdpersonage, Märit, is een aanstekelijke vrouw van zeventig met een eigenzinnig karakter. Ze heeft droge humor, en haar zelfzekerheid doet je op momenten glimlachen. Ze is ook niet zomaar een vrouw, ze is er eigenlijk twee. In het begin van het boek maak je als lezer al kennis met de Ander, zo wordt ze genoemd. Volgens Märit is het haar doodgeboren tweelingzus wiens ziel in haar lichaam opgeborgen zit. Het is haar verleden, haar verzameling herinneringen en haar tegengestelde. De Ander is een krachtig personage met een mening over werkelijk alles, een mening die vaak tegengesteld is aan die van Märit. Dit zorgt voor een interessante, leuke twist aan het verhaal. Märit heeft zo namelijk vaak discussies met zichzelf – de Ander – en dit zorgt ervoor dat haar emoties harder naar voren komen en ze voor de lezer duidelijker zijn. Het doet de lezer ook meer nadenken over zijn of haar eigen gevoelens bij de situaties die het hoofdpersonage meemaakt.

Ook de verhaallijn zorgt ervoor dat je wilt blijven verder lezen. Het gezin waarin het hoofdpersonage opgroeit is niet bepaald een standaard, doodgewoon gezin. Haar kleine grote broer Lars, ook wel gekke Lars genoemd, heeft een mentale beperking . Hij wordt ongelofelijk slecht behandeld, en wordt na verloop van tijd in een instelling geplaatst, waar hij onmenselijk behandeld wordt. Zijn familieleden, buiten Märit en zijn moeder, vinden hem een debiel en hadden liever gewild dat hij niet bestond. De karakters van de familieleden waar Märit mee samenwoont zorgen ervoor dat ze erge situaties meemaakt die ze in haar verdere leven heeft verdrongen, maar nu weer oprakelt. Je komt stukje bij beetje te weten wat zij en haar broer Lars allemaal ondergaan hebben, en die herinneringen doen je soms huiveren. De grofheid en barbaarsheid van sommige personages doen je werkelijk perplex staan, zeker omdat ze een weerspiegeling zijn van de vroegere gedachtegang in de jaren ’60 i.v.m. mensen met een mentale beperking. De schrijfster, Majgull Axelsson, windt er geen doekjes om, en dit is een grote meerwaarde aan het verhaal en de gevoelens die het teweeg brengt.

Ik vind het persoonlijk zeer positief dat Axelsson de tijdsgeest aankaart van vorige eeuw en hoe mensen tegenover personen met een verstandelijke beperking of psychische ziekte stonden. Ze werden niet als mensen behandeld, werden verafschuwd, mishandeld, en uitgespuwd door een groot deel van de maatschappij. Deze onverbloemde waarheid is nodig om aan te tonen dat dit onmenselijk gedrag is en dat mensen vaak te weinig begrip hebben/hadden voor anderen hun situatie. In mijn familie hebben we hier in zekere zin mee te maken gekregen, en uit ervaringen van mezelf en anderen in mijn familie weet ik hoe belangrijk het is dat men psychische ziektes en verstandelijke beperkingen beter begrijpt dan vroeger, en dat buitenstaanders er beter mee kunnen omgaan, zowel ten opzichte van de familie en naasten als ten opzichte van de persoon in kwestie zelf. Daarom vind ik het zeer goed dat de schrijfster met deze roman aantoont hoe belangrijk het omgaan met zo’n situatie en met deze personen is, en dat het grote gevolgen kan hebben voor het verdere leven van mensen in die situatie.

De schrijfstijl is ook een pluspunt. Het verhaal is vlot geschreven, niet te moeilijk of te makkelijk, en de sprongen in de tijd worden duidelijk gescheiden van elkaar door aparte hoofdstukken, met telkens het jaartal vermeld. Er zit genoeg spanning en humor in die het verhaal extra emotie geven.

Er is werkelijk niets negatiefs aan te merken aan deze roman. Op de achterflap van het boek staat ‘Dit móét je echt gelezen hebben’. Ik raad echt iedereen aan om dit te doen. Het zal je niet teleur stellen.

Deze recensie is geschreven door Suzanne Patteet, 21-jarige studente Financie- en Verzekeringswezen uit Wezemaal (België).

Jouw leven en het mijne/Majgull Axelsson/vertaling Janny Middelbeek-Oortgiesen/Uitgeverij De Geus/2018/330 blz./ ISBN: 9789044540161