Voorspelbaar maar aantrekkelijk
Sommige thrillers verdienen lovende woorden vanwege de leesbaarheid van het verhaal. Niet vanwege de originaliteit of de verrassingen in de plot en niet vanwege de bijzondere schrijfstijl, maar gewoon vanwege het feit dat het boek ‘leest als een trein’. Dit is zeker het geval in
Het laatste dat ze deed
van Gregg Olsen. Het verhaal van de toch wel criminele Liz roept erom verslonden te worden.
Olsen begint
Het laatste dat ze deed
met een terugblik. Daarin beschrijft ze hoe Liz in haar jeugd naast Dan en Miranda woonde en op een dag met Dan en een paar buurkinderen op pad ging. Ze kregen een ongeluk en Dan wist haar te redden, ten koste van zijn eigen zoon. Het zou het leven van Liz tekenen.
Dan verschuift het verhaal naar twintig jaar later. Liz woont samen met haar inslechte man Owen en naast buren Carole en David (die eveneens een ongelukkig huwelijk hebben). Op een dag verdwijnt hun zoontje Charlie. Liz, op weg naar haar examen advocatuur, is vanaf dat moment een misdadiger: ‘Ze had Charlie verdomme onder een dekzeil in de garage gelegd en was naar Beaverton vertrokken om haar advocatenexamen te doen.’
In alles lijkt
Het laatste dat ze deed
een doorsnee thriller. Het verhaal grossiert in cliché situaties: ongelukkige huwelijken, overspel, personages die aan de drank zijn en mensen die op geld belust zijn. Bovendien spelen ook in deze thriller stereotypen de hoofdrol. De agente die haar werk voorop zet, kennen we van bijna alle eerdere verhalen. De twee ‘slechte’ mannen David en Owen komen ook niet geheel onbekend voor en de toch wel labiele hoofdpersonage is eveneens een veelvuldig gebruikte rol. Dat betekent direct dat de lezer geen diepgang in het verhaal moet verwachten. De oppervlakkige informatie die vrijkomt over de vermissing van een kind lijkt meteen alles wat de lezer qua vernieuwing kan verwachten. Helaas is het niet echt vernieuwend; dit wisten we al.
Vanaf de eerste hoofdstukken weet de lezer dan ook al dat het mis zal gaan. De door Olsen gekozen perspectiefwisseling draagt daar gretig aan bij. De lezer heeft, doordat hij meekijkt met onder andere Charlie, Liz, Esther, Carole en wat mysterieuze personages, een relevante informatievoorsprong. Hierdoor ontstaat een bijzondere vorm van spanning: de lezer weet meer, maar kan niet ingrijpen.
Naarmate het verhaal vordert, zet Olsen steeds vaker het middel ‘onverwachte wending’ in om het verhaal boeiend te houden. Plotselinge doorbraken en bizarre acties van (hoofd)personages leiden uiteindelijk tot de clou van het verhaal. Hoewel het verhaal hierdoor ongeloofwaardig en tegelijkertijd oppervlakkig aandoet, vergroot het de spanning en de leesbaarheid zeker. Het zorgt ervoor dat het boek ‘lekker wegleest’ en geen moment saai dreigt te worden. Dat lijkt bijzonder, want een ervaren thrillerlezer zal al vrij snel doorhebben hoe de vork in de steel zit. Toch maakt dat
Het laatste dat ze deed
niet minder aantrekkelijk. Het is geen ‘goed’ boek of ‘sterk’ boek. Het is een boek voor een avond bij de open haard. Of een boek voor in de trein op een koude winterdag. Het is gewoon een ‘lekker’ boek. Meer niet.
Het laatste dat ze deed
/Gregg Olsen/vertaling Frank van der Knoop/Uitgeverij Karakter/2018/
335 blz./ISBN 9789045214252