In ‘Dief van de tijd’ volgen we het verhaal van Matthieu Zéla. Hij is geboren in Frankrijk in 1743. Rond zijn 50e levensjaar stopte hij ineens met verouderen. Zo komt het dat hij nu, in 1999, 257 jaar oud is. Matthieu neemt ons in dit verhaal mee naar verschillende gebeurtenissen, diverse liefdes en vele generaties Thomassen en Tommy’s uit zijn levensgeschiedenis. John Boyne laat ons doorheen deze reis in de tijd ook kennismaken met verschillende historische gebeurtenissen waar Matthieu dan bij betrokken raakt.

In het algemeen vond ik dit verhaal vrij saai en langdradig. Er zijn weinig of geen spannende of actievolle scenes, en er is ook niet echt een doel waar naartoe wordt gewerkt. Er passeren vrij veel verschillende personages de revue in alle verschillende tijden. Deze passages wisselen elkaar het hele boek dan ook nog eens af, dus het was voor mij heel moeilijk te volgen welke achtergrond er bij welk personage paste. Daarnaast mist ook de samenhang tussen al de verhalen.

Boyne creëert veel mogelijkheden om het verhaal toch wat meer diepgang te geven, maar hij gaat hier zelden op in en laat de kans gewoon passeren.

De enige verhaallijn die me wel deed verder lezen was die over Tommy uit 1999. Hij is de zoveelste ‘neef’ van Matthieu en is een drugsverslaafde soapster. Nadat de ene na de andere Thomas/Tommy om het leven is gekomen – telkens kort nadat ze voor nageslacht hebben gezorgd – kan je al van ver zien komen dat Matthieu deze Tommy probeert te redden. Het einde van het boek vond ik dan ook zeer voorspelbaar.

Ook de vele historische gebeurtenissen die beschreven worden – denk maar aan de Franse Revolutie, de beurscrash van 1929, de bloei van Hollywood… – waren voor mij persoonlijk geen meerwaarde voor het verhaal.

Daarnaast miste ik ook wat meer aandacht over de consequenties van het lange bestaan van Matthieu. Hoe komt het bijvoorbeeld dat helemaal niemand opmerkt dat hij niet ouder wordt? Waarom stelt niemand zich vragen bij zijn verleden of jeugd? Hoe omzeilt Matthieu de overheid? Heeft hij dan geen identiteitskaart/papieren? En als je al zo lang leeft, met niet altijd een leven vol rozengeur en maneschijn, waarom heb je dan nooit overwogen om er zelf een eind aan te maken? Allemaal vragen die onbeantwoord blijven.

John Boyne liet veel kansen liggen in dit verhaal en blijft voornamelijk aan de oppervlakte. Het idee is er, maar de uitwerking weet mij niet te overtuigen. Dit debuut komt nog niet aan de enkels van ‘De jongen in de gestreepte pyjama’.

Dief van de tijd/John Boyne/vertaling Ronald Cohen/Uitgeverij Arena/2006/461 blz./ISBN 9789069748368