Eerlijk is eerlijk, deze roman viel me als eerste op door de prachtig vormgegeven kaft. De kaft is ontworpen door Johannes Wiebel. Wat ik jammer vind is dat, voor mij, de kaft qua sfeer totaal niet aansluit bij de sfeer van het verhaal. De kaft straalt een belofte uit van een glimmertje hoop en kracht, vooral dat eerste vond ik niet terug in het verhaal van Mathis en Meta.

We beginnen in 1902 bij Mathis. Hij groeit op in een groot gezin en is als enige een ziekelijk en zwak kind. Hierdoor minacht zijn vader hem en wordt hij door zijn broers regelmatig geslagen. Mathis’ moeder staat aan zijn kant, maar zal zich nooit tegen haar man en oudste zonen verzetten.

Wanneer Mathis tijdens de jaarmarkt het wonder van een röntgenmachine ziet, besluit hij zijn familie te verlaten en zich aan te sluiten bij de artiesten van de jaarmarkt.

Als lezer hoop je dat Mathis’ leven dan een positieve wending gaat krijgen, maar helaas. Ook binnen de groep jaarmarkt artiesten is hij een outcast. Zijn liefde, en je kunt dat echt een obsessieve allesverterende liefde noemen, voor de röntgenmachine, houdt hem op de been.

Wat ik wel heel mooi vond in dit deel van het verhaal is hoe Vera Buck de verwondering en liefde van Mathis voor de röntgenmachine beschrijft. In 1902 waren dit soort apparaten nog maar net in opkomst en een echte curiositeit. Hoe wonderlijk dit apparaat was en voor hoeveel verwondering het zorgt, is echt super beschreven. Zeker omdat het zo’n contrast is met de houding van meester Bo, de eigenaar van de röntgenmachine. Hij ziet het puur als een moneymaker en deelt Mathis’ verwondering totaal niet.

In het leven van Mathis gebeuren eigenlijk best veel dingen die, zeker voor nu en voor degenen die geen zwervend bestaan leiden, heel bijzonder zijn. Echter komt dit door de sombere toon van het hele verhaal niet altijd even goed uit de verf.

De hoofdstukken over het leven van Mathis nadat hij zich aansloot bij de jaarmarkt (1902) worden afgewisseld met hoofdstukken die zich later afspelen, namelijk in de jaren ’30. Mathis is inmiddels eigenaar van de röntgenmachine en woont samen met Meta, die als sterke vrouw haar eigen geld verdiend. Samen met hen woont Meta’s broer Ernsti een, op zijn zachtst gezegd, creepy jongeman. Met de opkomst van Hitler en de zijnen is het leven voor rondtrekkende artiesten inmiddels bijna onmogelijk. Er verdwijnen met regelmaat mensen uit hun omgeving. Mathis is bezig aan een boek over deze verdwijnende artiesten, wat niet ongevaarlijk is. Meta vindt dit boek grote onzin en weigert de ernst van hun situatie onder het nieuwe bewind in te zien.

Ook al heeft deze roman de titel

Het boek van de vergeten artiesten,

toch is dit niet het hoofdthema. Ik had gehoopt dat dit boek een raamvertelling zou zijn van een aantal van deze verdwenen artiesten, maar niets is minder waar. De verdwijningen worden genoemd en Mathis maakt zich enorme zorgen, alleen is dat niet waar het verhaal voornamelijk over gaat. Dit boek is namelijk vooral het verhaal van Mathis en Meta, van wie lange tijd onduidelijk is in wat voor verhouding ze tot elkaar staan. Het gaat over hun strubbelingen om de eindjes aan elkaar te knopen, over jaloezie, wederzijds onbegrip en angst.

Het verhaal is zwaarmoedig en geeft zowel de hoofdpersonen als de lezer geen enkele hoop op een glimpje positiviteit. Op een gegeven moment moest ik me er echt toe zetten om het boek op te blijven pakken en te lezen. Had ik een vrolijk boek verwacht? Nee, zeker niet. Wel een verhaal om de mensen die verdwenen zijn een stem te geven. Een boek dat je de hoop geeft dat, hoe zwart tijden ook kunnen zijn, je je kunt vasthouden aan de hoop van de goedheid van de mens.

Natuurlijk zaten er goede mensen in dit verhaal, maar ze kregen te weinig ruimte om, ook al was het voor even, de sluier van de duistere tijden op te lichten. Al met al niet het eerbetoon aan de verdwenen en vergeten mensen waarop ik had gehoopt.

Hoi, ik ben Inge. In het dagelijks leven ben ik leesconsulent voor het voortgezet onderwijs. Mijn boekenliefde mag ik overbrengen tijdens klassenbezoeken. Super leuk om te doen, vooral als scholieren ook hun favoriete genre of boeken met mij delen. Ik probeer al hun tips ook zeker te lezen. Favoriete genres zijn fantasy, historisch en misdaad. Mijn boekenliefde deel ik via Insta. Je kunt me vinden als boeklover76

Het boek van de vergeten artiesten/Vera Buck/vertaling Sylvia Wevers/Karakter Uitgevers/2019/655 blz./ISBN 9789045217147

Gastblogger:

op deze plek zullen we regelmatig recensies plaatsen van bezoekers of van recensenten van bevriende websites en tijdschriften. Dat gebeurt soms op uitnodiging, maar heel graag willen we ook plaatsmaken voor spontaan ingeleverde boekbesprekingen. Dus: heb je een goed boek gelezen? Deel je mening (en dus je passie!) met de andere lezers van De Leesfabriek!

Dit boek kun je meteen bestellen via de bestellink van Libris.nl