October 19, 2016

Einar wordt door zijn vrouw gevraagd om te poseren voor een schilderij dat zij aan het maken is. Met enige tegenzin trekt Einar de jurk van het model aan, niet wetend wat dit voor gevolgen zal hebben. Door het dragen van deze jurk ontwaakt een verborgen kant van Einar: zijn –__vrouwelijke identiteit als Lili. In de jaren die volgen zullen Einar, Lili en hun vrouw Greta moeten leren leven met de wisselende genderidentiteit van Einar. Uiteindelijk zal Einar moeten kiezen; zal hij door het leven blijven gaan als Einar, of kiest hij voor de onschuldige Lili?

Deze roman is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. De schrijver, David Ebershoff, is geïnspireerd door het dagboek van Lili Elbe. In dit dagboek staat het leven beschreven van de eerste man ter wereld die met behulp van een operatie zijn geslacht heeft laten veranderen. Een ontzettend innemend en tragisch stukje geschiedenis, wat een geweldig verhaal had kunnen zijn als het juist verteld was. Dat is waarom ik hoge verwachtingen had voordat ik aan het boek begon.

Ik zal meteen mijn kaarten open op tafel gooien: dit boek heeft me ontzettend teleurgesteld. Het verhaal heeft veel potentie om een prachtig drama te zijn. Alle elementen die nodig zijn voor een geweldig verhaal liggen voorhanden: psychische worstelingen, liefde, relaties, moeilijke keuzes en geschiedenis. Toch heeft het me geen enkel moment in zijn greep gehad, wat ik erg jammer vind.

Het eerste en meteen grootste probleem is de manier van verhaalopbouw. Het verhaal bevat weinig spannende of ingrijpende momenten. Het kabbelt langzaam voort, zonder dat er iets gebeurt. Dit is op zich geen slecht teken: sommige boeken zijn prachtig in hun eenvoud. Waar ik me echter wel aan stoorde was het feit dat als er iets belangrijks stond te gebeuren, de schrijver eerst besloot een stukje geschiedenis uit te werken op 5 pagina’s. Dit vernietigt de opbouw naar een belangrijke climax, waardoor ik allang geen zin meer had om door te lezen.

Daarnaast had ik gehoopt dat de psychische en emotionele worsteling van Einar in beeld zou worden gebracht. Ik had graag willen weten wat er in zijn hoofd omging en hoe hij al zijn gevoelens ervoer. Helaas wordt deze kant van het verhaal maar weinig belicht. Veel vaker gaat het verhaal over de geschiedenis en gedachten van Greta en hoe zij omgaat met de wisselende identiteit van haar man. Hoe Einar en Lili zich voelden, heb ik nog altijd niet begrepen.

Het laatste punt wat ik wil bespreken, is waarschijnlijk persoonlijke voorkeur. Dit boek is geschreven door een Deense schrijver. Helaas spreek ik geen vloeiend Deens en heb ik dit boek in de Nederlandse vertaling gelezen. Ik zal er kort over zijn: het was me erg duidelijk dat ik een vertaling las. De zinsopbouw klopte gewoon niet. Grammaticaal waren de zinnen vrijwel altijd correct, maar vaak had ik het nare gevoel dat een zin net niet lekker liep. Dat kan het lezen van een boek ontzettend vertragen. Jammer, want misschien dat het verhaal mede daardoor niet zo vlot liep.

Ik heb niet alleen slechte woorden over dit boek. Het verhaal zelf is interessant en de personages die voorkomen in het verhaal zijn goed uitgewerkt. De rol van Greta, de vrouw van Einar, komt naar voren en haar kant van het verhaal wordt prachtig uitgewerkt. De sfeer die in het boek geschept wordt, is realistisch en mooi. Er wordt verteld met behulp van prachtige stijlfiguren en het taalgebruik, ondanks niet geweldig vertaald, is bijna een kunstwerk. En omdat zowel Einar, als Greta schilders zijn, is het passend dat alles zo beeldend en kunstig beschreven wordt. Ik genoot ook van de beschrijvingen van Kopenhagen. Dit was wederom alsof ik naar een schilderij keek. Om deze reden heb ik het boek tot op de laatste letter uitgelezen. Ik kan alleen maar aanraden om het boek te lezen in de Engelse vertaling, of om Deens te leren. Waarschijnlijk geniet je dan veel meer van het verhaal en zal het je niet zo onbevredigd achterlaten.

Anouk leid het drukke leven van een werkende geneeskunde student. Haar passie is lezen en als er ook maar een beetje tijd vrij is, pakt ze er een boek bij. Alles met letters wordt geaccepteerd , maar historische fictie en boeken over ziekte hebben toch wel de voorkeur. Het schrijven van recensies geeft het lezen van boeken een andere betekenis die ze erg leuk vindt.

Het Deense meisje/David Ebershoff/vertaling Lilian Schreuder /Ambo|Anthos Amsterdam/2015/364 blz./ISBN 9789026333217