Het is een ode aan de jeugd, dit boek. Het maakt me gelukkig bij het zien van het geregelde puistje in de spiegel of het me zorgen maken om een toets morgen waar ik wéér niet voor geleerd heb, omdat ik weet: ik ben jong. Dit zijn onze dagen. Het is nu, nu zijn wij oneindig, breed zijn onze gedachten en open onze geest. Dit boek viert ons, de lezers, in al onze eenvoudigheid en complexiteit.
“The perks of being a wallflower” volgt Charlie, een stille, gesloten jongen die zich bovenal eenzaam voelt. Hij mist een tante die stierf op zijn verjaardag en een vriend die zelfmoord pleegde. Hij pent zijn leven neer in brieven die hij adresseert aan “Dear friend” maar hij wenst anoniem te blijven. Aftellend naar de dag dat hij voor eeuwig weg mag uit deze gangen, slijt hij zijn dagen op het middelbaar onzichtbaar, hij luistert en ziet hoe anderen leven, en dat is genoeg voor hem. Tot hij Patrick ontmoet. En Sam. Oh, onoverkomelijk Sam.
Het ontroerde mij. Hoe simpel dit boek is, en hoe schoon. Terwijl anderen knoeien met metaforen die niet kloppen en overbodige adjectieven, gaat Chbosky recht op zijn doel af, zonder omzwervingen. Zijn taal is helder en duidelijk. Zijn verhaal is eerlijk. Hij snijdt bijzonder veel thema’s aan voor een boek dat nog geen 250 bladzijden telt, maar houdt het simpel. Het wordt geen bombastische roman waar geen kat nog in gelooft, mede door de eenvoudige schrijfstijl. Hij raakt thema’s eventjes aan, veroorzaakt een rimpel op het wateroppervlak, en laat ze verder weer met rust. Tussen de regels laat hij de lezer voldoende ruimte om zelf te denken.
Normaal gezien heb ik het niet zo op briefromans. Het verhaal verloopt meestal te hakkelend, het is als rijden over een kasseien weg in plaats van zachtjes meekabbelen met de stroom van het leven van het hoofdpersonage. Maar hier paste het. Het was eerlijk. Het is Charlie die dit nodig heeft, een vriend die eens alleen maar naar hem luistert voor de verandering, en de lezer doet hem dit plezier graag. Plus, het heeft iets intiems., het voelt als door je moeders oude liefdesbrieven gaan. Aan de ene kant brengt het Charlie en de lezer dichter bij elkaar, maar aan de andere kant weten we dat Charlie de tijd heeft gehad om na te denken over de gebeurtenissen in zijn leven en om ze, in zijn geval, dood te analyseren, waardoor we een vertekend beeld van de werkelijkheid zouden kunnen krijgen. Al lijkt hij alles objectief neer te zetten.
Het is een dun boekje, en hoewel het einde er voor mij iets te gehaast kwam, stoorde dat niet. Een boek hoort ons snakkend naar meer achter te laten, en met 100 pagina’s meer, zou die jeugdige gedrevenheid voor een stuk verdwijnen.
Nu, ik heb ook de film gezien. En ik ben die hele discussie, “Wat was beter, het boek of de film?”, meer dan beu. Je hebt mensen die standaard het boek zeggen en je hebt mensen die zonder twijfel voor de film kiezen. De discussie lijkt even zinloos als die over wat er eerst kwam, de kip of het ei. De film was goed. Het boek was goed. Laat die hierop volgende uiteenzetting je niet beletten één van de twee te laten.
Het verhaal is zeer mooi in beeld gebracht. Werkelijk, voor een Hollywoodfilm, en dan nog eentje voor tieners, zijn de scènes prachtig gefilmd, en zitten er beelden tussen waar ik kippenvel van krijg. De beelden maken of kraken een verfilming. Is er op dat vlak niet veel speciaals aan, is het een slap aftreksel van het boek in plaats van een opzichzelfstaand kunstwerk. Het is ook wel een verhaal dat perfect in filmvorm te vatten is, de taal is simpel en jeugdig, en door deze roman te vertalen naar een speelfilm, zijn er niet veel magnifieke metaforen moeten sneuvelen. Dat ene prachtige symbolische beeld, door een tunnel rijden met je haren in de wind en ergens de stad in de verte al zien flikkeren, komt misschien zelfs meer tot zijn recht in de film. Ook passen de snel afwisselende beelden en de vluchtigheid van een film meer bij de thematiek van het verhaal. Een brief heeft toch altijd wat formeel, terwijl de sfeer hier volop ongedwongenheid ademt. Ook dat je de muziek, waarover in het boek enkel gesproken wordt, ook werkelijk kunt horen, behoort tot de voordelen van het medium film. Met een soundtrack als deze zou ik me ook oneindig voelen.
Het tweede deel van de film is echter iets té vluchtig, in die mate dat het oppervlakkig wordt. Gebeurtenissen volgen elkaar op als landschappen wanneer je in een trein zit, maar worden niet uitgediept. Zonder veel te verklappen (maar zij die de film gezien en het boek gelezen hebben, zullen me begrijpen): vanaf de scène waarin Charlie en zijn vrienden ‘truth or dare’ spelen tot het gevecht in de eetzaal, zou Charlie ongelooflijk eenzaam moeten zijn. In het boek voel je de eenzaamheid ook, kan je hem bijna proeven. Je hebt medelijden met deze jongen, die door niet te participeren zichzelf toch in de nesten heeft weten werken. In de film lijkt hij veel minder sympathiek. Over deze eenzaamheid, en dit slecht voelen, wordt te gemakkelijk heen gegaan. Het komt de vriendschapsband en de diepere lagen van het verhaal niet ten goede. Om te besluiten met dezelfde metafoor: het tweede deel raast je als een trein voorbij en je voelt je alsof je hem gemist hebt. Het einde kwam dan weer minder gehaast in de film, en daar was ik blij om. Het was het soort einde dat ik gemist had in het boek.
De drie hoofdpersonages waren excellent gecast. Logan Lerman slaagde erin Charlie geloofwaardig neer te zetten, Ezra Miller was een briljante, briljante Patrick en ach, Emma Watson, haar kan ik al niet objectief meer beoordelen omdat ik op een kinderlijke wijze fan van haar ben. Hoewel de drie hoofdpersonages voldoende uitgediept werden, ergerde ik mij aan de oppervlakkigheid van andere personages, die in het boek nochtans ook een belangrijke rol vertolkten. Mary Elizabeth wordt gedegradeerd tot een laf stereotiepe, Candace lijkt een ander personage te zijn en van de sterke band tussen Charlie en zijn leerkracht Bill blijft, ondanks een beloftevol begin, niet veel over.
Maar desalniettemin vond ik boek én film heerlijk om te lezen en te kijken. Het deed me goed, nog eens een coming-of-age novel te lezen. Ze spoken nog lang door je hoofd, dit soort boeken. Beladen met zware thema’s heeft deze lichte roman me geïnspireerd achtergelaten, en ik hoop dat ik iemand heb kunnen inspireren dit boek op te nemen in zijn leeslijstje.
Hallo allemaal! Ik heet Margot, ben 17 jaar en hou van lezen, schrijven en fotograferen! Verder zit ik op de chiro en doe ik aan theater.
The perks of being a wallflower/Stephen Chbosky/Uitgeverij Simon & Schuster/2012/224 blz./ISBN:9781451696196