Sinds het verschijnen van Hongerspelen-trilogie is er geen houden meer aan. De dystopische SF-roman-trilogieën voor Young Adults vliegen ons om de oren. Aangezien dit al zo’n 20 jaar mijn favoriete genre is, zou ik een gat in de lucht kunnen springen, maar ik ben eerder wantrouwig. Het gevolg van hypes is doorgaans dat men geld ruikt en dit gaat helaas doorgaans ten koste van de gemiddelde kwaliteit van de marktwaar. Bij literatuur stel ik me zo voor dat het op meerdere momenten in het proces mis kan gaan: manuscripten die onder de maat zijn worden sneller geaccepteerd, latere delen van een serie en/of vertalingen worden afgeraffeld en dit alles vanwege het snel willen aanhaken bij eerdere successtories.

Hoe zit het met

Overstroomd

van Eva Moraal?

Van vertaalproblemen kan dit boek geen last hebben, het is geschreven in het Nederlands en gaat niet over een fictieve supermacht, maar over ons eigen kikkerlandje. Ons eigen kikkerlandje is echter bijna onherkenbaar veranderd, maar wel volgens een niet ondenkbaar plot. Buitenlandse toeristen kun je momenteel al prima op stang jagen door ze te vertellen dat een groot deel van ons land onder zeeniveau ligt; als je het je zelf probeert voor te stellen, is het niet moeilijk om zelf ook de bibbers te krijgen.

In dit boek staat Nederland door enorme overstromingen grotendeels onder water. Omdat we met zovelen zijn (ook weer een gegeven waar niet veel fantasie voor nodig is; de Randstad is een van de dichtstbevolkte gebieden op aarde), is er niet voor iedereen plaats op de veiligste (lees: hoogste) plekken. De kloof tussen arm en rijk is enorm, en hoewel iedereen nog naar school gaat, zijn bioscopen alleen voor de rijken. Wel heeft iedereen een HandComputer (HC) en diensten en goederen worden niet meer betaald met geld, maar met punten. Het verhaal wordt om en om verteld vanuit de twee hoofdpersonen, een rijk (Droog) meisje en een arme (Natte) jongen, die door de omstandigheden klasgenoten worden. Wat volgt is een voorspelbaar verhaaltje over hoe ze elkaar eerst niet mogen, dan toch vrienden worden, dingen van elkaar leren, in het nauw worden gedreven, etc. Het verhaal is niet spectaculair, maar ook niet het belangrijkste aan het boek. Dat zijn de details. En dan wordt het interessant, want soms zijn deze details erg goed getroffen en meeslepend, maar soms zijn de details ook storend en schijnbaar niet goed doordacht.

Het taalgebruik verschilt tussen de twee hoofdpersonen en zo krijg je een duidelijk beeld van de twee verschillende werelden waarin ze leven. Hoewel de mannelijke hoofdpersoon voor mij meer aansprekend wordt uitgewerkt, is het dubbele perspectief niet storend en zorgt het voor een balans in de afwisseling van de twee invalshoeken. Waar wat mij betreft de plank wordt misgeslagen, is bij technische details zoals de HandComputer. Deze HC, een apparaat, een hele tijd in de toekomst, komt over als een jaren 1950 bedenksel. Hebben we tegenwoordig niet bijna allemaal een Smartphone? Een beetje moderne Young Adult heeft tegenwoordig op zijn minst mensen in zijn omgeving die een Smartphone en/of een Tablet bezitten. Het voelt als een anachronisme om een apparaat te beschrijven, ook nog eens met een Nederlandse naam, alsof het iets bijzonder futuristisch is, terwijl het gros van de lezer in het bezit is van een vergelijkbaar apparaat, en dat decennia in het verleden. Zo zijn er andere details, die geschreven lijken voor digibeten. Voice-recognition in de douche, Imax-achtige bioscopen; aangezien in 2012 Times Square in New York al bezaaid was met toeristen met Googlegoggles (digibrillen), zou de schrijfster er beter aan gedaan hebben om technische snufjes meer onuitgelegd in het verhaal op te laten gaan. Ander minpuntje is de politieke situatie in het boek. Iets met een dicator tegen wil en dank, Nederland dat zichzelf tracht te bedruipen en geen contact meer heeft met enig ander land en dan ergens aan het einde ook nog de herinvoering van de doodstraf? Veel te vergezocht allemaal.

Deze ‘storende’ details stoorden mij gelukkig helemaal niet bij de actie-scenes in het verhaal. De toon in deze scenes is rauw, zintuiglijk en daardoor dicht op de huid en meeslepend. De voorspelbaarheid verdwijnt naar de achtergrond en hoewel de ontknoping nogal ingewikkeld is, en door een gebrek aan totale uitleg niet geheel duidelijk, bleef ik toch met een redelijk tevreden gevoel achter. Er had misschien meer ingezeten, maar in het middelste deel proefde ik het duidelijk het zout van de golven die ons kikkerland meedogenloos verslinden.

Deae recensie is geschreven door Floor Verhoeven, 25 jaar, werkt aan haar PHD aan de Universiteit van Leiden

Overstroomd / Eva Moraal / Uitgeverij Lemniscaat / 2012 / 374 pag. / ISBN 9789047705116

Lees ook het


met Eva Moraal over

Overstroomd

.