Matthew vertelt in dit boek zijn verhaal. Het is geen makkelijk, duidelijk of logisch verhaal. Matt heeft schizofrenie en zit gedwongen opgenomen in een inrichting. Hij ziet zijn broertje overal, bijvoorbeeld in de vlammen van de kaarsjes op zijn verjaardagstaart. Maar zijn broertje praat ook tegen hem en hij wil met Matt spelen. Iedereen vertelt hem dat dit niet kan, dat zijn broertje dood is. En dat weet hij ook wel, Simon overleed toen Matt negen was. Matt schrijft zijn verhaal, zijn geschiedenis op. De dood van Simon speelt hierin een hele grote rol. Niks was meer hetzelfde na zijn dood.

Voor de bezigheidstherapie in zijn inrichting schrijft Matt zijn verhaal op. Nathan Filer werkt zelf in de geestelijke gezondheidszorg en heeft Matt en zijn verhaal dan ook bijzonder treffend opgeschreven. Het verhaal is niet altijd even duidelijk of logisch; Matt gaat van hot naar her, is dan weer hier, dan weer daar en gaat heel makkelijk door de verschillende periodes in zijn leven heen. Met veel opmerkingen roept hij vragen op. Zo schrijft hij ergens terloops dat hij zijn eigen broer vermoord zou hebben. Vooral de dood van zijn broertje blijft lang onduidelijk. Over hoe zijn leven verandert na zijn broertjes dood vertelt hij wel. Matt vertelt over zijn moeder die hem vanaf dat moment thuis les gaat geven en voor het minste of geringste met hem naar de huisarts gaat. Ook vertelt hij over de mierenkolonie die hij voor zijn verjaardag wil maken, wie dood is, is toch evengoed jarig?

Matts geest zit ingewikkeld in elkaar en dit boek dus ook, maar dit maakt het verhaal alleen maar heel erg geloofwaardig en op sommige momenten schrijnend. Nathan Filer heeft Matthew heel goed neergezet. Door de vragen die hij oproept, word je nieuwsgierig naar de rest van het verhaal, zonder onrustig te worden of de draad kwijt te raken. Dat het boek in korte hoofdstukken is ingedeeld, soms begeleid door tekeningen en soms ineens met een typemachine geschreven, draagt alleen maar bij aan zijn geloofwaardigheid. Het gevoel echt in Matts hoofd te zitten, is de kracht van dit bijzondere debuut.

Uitgeverij Anthos noemt het boek hartverscheurend, ontroerend en opbeurend tegelijk. Hier ben ik het niet altijd mee eens. Het verhaal van Matt is absoluut hartverscheurend. Voor hemzelf, zijn ouders, familie en eigenlijk enige vriend. Maar dat was iets waar ik eigenlijk pas bij stilstond toen ik het boek al uit had. Door de manier van vertellen heeft dit niet de overhand. Het draait vooral om Matt en omdat zijn gedachten aan bod komen, blijft het (op een paar momenten na) vrij zakelijk en nuchter. Dit vind ik absoluut geen negatief punt. Ik vond het boek alleen aan het einde echt ontroerend. Het einde vond ik ook één van de sterkste delen van het boek. De spanning in het boek blijft voor het grootste deel hetzelfde, maar aan het eind leefde ik echt nog weer even op. Aan het einde komt alles samen. In de laatste hoofdstukken worden er vragen beantwoord en zaken opgehelderd. Dit doet Filer op een ontroerende en passende manier. Hierdoor sloeg ik de laatste bladzijde om met het gevoel een heel goed boek gelezen te hebben. Zo’n boek waar je nog wat langer over nadenkt en je een nieuwe ervaring gebracht heeft.

Deze recensie is geschreven door Rhea van der Dong, 20 jaar, redacteur van De Leesfabriek

De schok van de val / Nathan Filer / vertaald door Nicolette Hoekmeijer / Uitgeverij Anthos / 2013 / 256 pag. / ISBN 9789041422330

Dennis Storm en Lize Korpershoek presenteren DJP-TV: afl. De schok van de val