Svenne, een op dat moment 17 jarige jongen, woont met zijn vader in een dorp op het Zweedse platteland. Wanneer hij met vrienden naar de kermis gaat in een naburig dorp, wordt hij neergestoken door een allochtone jongen. Na dit gebeuren, krijgt hij enkele dagen later bezoek thuis van ene Nils Dackeman. Dackeman lijkt van plan om een partij op te richten, de partij Rechtvaardig Zweden… Svenne twijfelt: zijn vader is kort geleden omgekomen bij een banaal ongeluk, zijn moeder heeft hij nooit gekend. Iedereen in het dorp vindt Svenne nu een ietwat een zielig iemand: moeder weg, vader ook weg, neergestoken: alleen op de wereld. Dackeman belooft Svenne hem aan te nemen, hij kan zijn hulp worden bij zijn op te richten partij. Svenne zwicht: zijn loon om een beetje in Dackemans tuin te werken, en een eigen huisje op het terrein: makkelijk zat. Maar dan gaan de poppen aan het dansen… Er gebeuren dingen die Svenne nooit zelf heeft gewild…
Goed boek, al weet ik langs de andere kant ook niet goed wat ik ervan moet denken. Het gegeven “racisme”, en wat dat met je kan doen, het wordt je door je strot geramd. De compositie van het verhaal ontbreekt een beetje. In vroeger werk mocht de lezer zelf het een en ander uitzoeken, al was Nilsson er wel altijd klaar voor om je heel bewust te maken: milieuproblematiek, drankmisbruik, alles kwam aan bod, maar nooit zomaar: het waren mooi gecomponeerde boeken, met onverwachte hoeken, je mocht zelf nog gaan nadenken, met personages van vlees en bloed. In “Ik ben geen racist” ook wel, nog harder misschien, maar het blijft een gewoon goed geschreven verhaal, spelend in de brandende actualiteit. Pim Fortuyn, de charismatische leider uit Nederland, komt zelfs om het hoekje kijken. Al zal dit gegeven waarschijnlijk door de vertaalster uit het Zweeds, naar de Nederlandse politiek zijn vertaald. Het is bijna eng. Het boek zit zo dicht bij je en bij gebeurtenissen die de laatste tijd ook België beroer(d)en, dat haast niet anders kan dan een mening vormen, je leest het boek niet even tussendoor. Anderzijds biedt dit boek weinig vernieuwends. Svenne vertelt je vanuit zijn standpunt, hoe het zover is kunnen komen, en dat verwondt haast. Het leeft. Om heel kort te gaan handelt dit boek over racisme en geen racisme, en wat dat met een mens aanvangt. Ook in dit boek weer: (helaas voor Nilsson) de achterflap vertelt je eigenlijk al in veel te grote lijnen waar het boek heen gaat, en dat is in dit geval haast geen reden meer om het boek te lezen. Nilsson heeft het geluk dat ik wordt aangetrokken door zijn naam, door eerder geschreven prachtige boeken, anders had ik het boek gelaten voor wat het was.
Ik ben geen racist / Per Nilsson / vertaling Femke Blekkingh Muller / Uitgeverij Lemniscaat / 301 pag. / 2007 / ISBN 978 9056379223