Eerst moet ik iets opbiechten: ik lees vaak het einde voor het boek uit is. Ik kan me niet bedwingen, ik ben te nieuwsgierig. Ik was heel erg benieuwd naar het boek wat ik kreeg toegestuurd vanwege de Facebook-actie van de Leesfabriek, want het leek erop dat ik een boek naar het onderwerp van mijn eerste keus had gekregen: dystopie. In dit genre komen per jaar een klein maar stabiel aantal boeken uit, maar de meesten ontstijgen het flauwe standaard Science Fiction gehalte niet. Of ze zijn slecht vertaald, waardoor ze alsnog niet leesbaar zijn (in het Nederlands).
Omdat ik zo benieuwd was, sloeg ik het boek ergens middenin open om een pagina te lezen en een ‘feel’ te krijgen van de stijl. En die viel meteen tegen; ik las een aantal nogal expliciete woorden in gestileerde zinnen, semi-poetisch…ik viel middenin een sex-scene en daar is op zich niets op tegen, maar als dit de toon was van een spannende dystopische thriller, dan hoefde het voor mij niet zo. Het boek bleef dus een weekje liggen. Toen werd het vakantie. Of mijn andere boeken waren allemaal uit, dat weet ik niet meer, maar ik sloeg het boek nu braaf open op pagina 1. En toen las ik het hele eerste deel; wat een spannend begin!
In het eerste deel zit de vaart er goed in. Vanuit de protagonist Maja wordt in de tegenwoordige tijd de sfeer van Israël zo’n 60 jaar in de toekomst geschetst: water is moeilijk verkrijgbaar, en de waterconcerns bezitten al het wat er op de wereld. Van hen ben je afhankelijk, en niet alleen jij, maar ook je politieke leiders dansen aan de touwtjes die de waterconcerns in handen hebben. Ze bepalen ook nog eens wanneer het regent, waardoor de hele wereld van hen afhankelijk is. Bovendien is Israël compleet overrompeld door de Palestijnen en daardoor in grootte nog maar een fractie van wat het in 2011 was. In een wereld waarin iedereen een chip heeft die bijhoudt hoeveel geld je hebt, waar je je bevindt en waar iedereen altijd gevolgd wordt door een camera-systeem waar je als je geld hebt ook nog eens altijd toegang toe hebt om je eigen leven en dat van anderen altijd terug te kunnen kijken, is de echtgenoot van Maja de strijd aangegaan met deze manier van geleefd worden. Hij heeft een project ontwikkeld waardoor mensen zelf water kunnen verzamelen (iets wat bij wet verboden is) en zich dus vrij kunnen maken van de waterconcerns. Helaas is aan het begin van het boek deze echtgenoot spoorloos verdwenen, waarschijnlijk vermoord en staat Maja er alleen voor. En dat doet een vriend van haar en haar man Ido haar een aanbod: een nieuwe, illegale chip kan ze van hem krijgen, waarop meer geld staat. De kans om gepakt te worden is minimaal en ze zal opeens stinkend rijk zijn. Hij wil haar én haar ongeboren kind helpen. Zo mooi kan het natuurlijk nooit zijn en al gauw komt Maja daar achter. De vriend wordt vermoord en zij wordt verdacht.
Op dat punt heb je al een heleboel namen en informatie in de vorm van korte flashbacks te verwerken gehad, dus op dit punt bleef het boek weer een paar dagen liggen; het duizelde me een beetje. Daarna komt een wat langzamer gedeelte, waarin Maja naar een klein dorp verhuist met veel minder bijzondere technische snufjes die in de huidige maatschappij nog niet bestaan en waarin ook meer flashbacks worden aangehaald. Die flashbacks zijn wat zakelijker, waardoor de vaart niet echt terug in het verhaal komt. Het contrast met het leven in het dorp is ook groot met dat in de stad, opeens gaat het verhaal meer over hoe mensen met elkaar omgaan, over samenwerking en over vervlogen tijden. Dorpeling en dichter Assafdji wordt opgevoerd en zijn gedichten letterlijk geciteerd. Dit roept het hele verhaal een halt toe waardoor ik daarna steeds weer even moeite moest doen om mijn aandacht erbij te houden. Anderzijds zorgt het voor tempo-wisselingen in het verhaal en dat moet ik de schrijver nageven: het verhaal is heel dynamisch, van de snelle stad en het verhaal over de machtige en onrechtvaardige praktijken van de waterconcerns naar het dorp, zijn inwoners en Maja’s zwangerschap. Uiteindelijk komen de thriller en het poetische dorp samen in Maja’s overwinning in een onverwachte climax. Door de afwisselende dynamiek van thriller, psychologische beschrijving van een dorp en science fiction verhaal en ook dankzij een hoofdpersoon die niet 15 maar 35 is, is dit een young adult boek bij uitstek: uitdagend, spannend, zeker niet perfect maar absoluut het lezen waard.
Deze recensie is gemaakt door Floor Verhoeven, PhD-student aan de Universiteit van Leiden
Hydromania / Assaf Gavron / vertaald door Hilde Pach / Uitgeverij Ailantus / 288 pag. / 2011 / ISBN 9789089530424