“

Uit het loopje sprak zekerheid. Ze waren volkshelden in de maak. Ze waren iets nieuws, iets wat zich had gemanifesteerd in St. John’s in 1974…”


Lisa Moore

behandelt in haar nieuwe roman

De ontsnappingen van David Slaney

een uniek, boeiend en gewaagd thema. Via het leven van David Slaney bespreekt zij de schijnbare onoverwinnelijkheid van de jeugd en het verlies van onschuld.

Moore start haar verhaal met de ontsnapping van Slaney. Met opmerkingen als “

Hij droeg de oranje overall. Die was altijd oranje geweest, maar als iedereen hem droeg was hij minder oranje”

omschrijft ze de situatie met weinig, maar zeer betekenisvolle woorden. Direct ontstaan vraagtekens. Wat heeft Slaney gedaan? Waarom heeft hij vier jaar in de gevangenis gezeten? Moore neemt je mee in de vlucht van Slaney. Liftend probeert hij naar de stad van zijn vrijheid te komen. Onderweg probeert hij te overnachten op schijnbaar veilige plekken. Daar komt hij de meest wonderlijke en ongrijpbare personages tegen. Het eerste deel van

De ontsnappingen van David Slaney

kenmerkt zich door uitgebreide en boeiende beschrijven. Moore neemt de ruimte omgevingen en personages uitgebreid in beeld te brengen, waardoor Slaneys situatie gaat leven.

Beetje voor beetje wordt de ‘daad’ van Slaney helder: hij heeft drugs gesmokkeld en is opgepakt. Nu hij ontsnapt is, is hij vastberaden: hij zal nooit meer gepakt worden. Zijn vrijheid denkt hij te vinden bij Hearn, zijn oude drugsmaatje. Slaney moet bij hem terecht zien te komen voor agent Patterson hem te pakken heeft gekregen. Tegelijkertijd wil hij zijn oude liefde, Jennifer, weer vinden om samen met haar een leven op te bouwen. Door het perspectief van Patterson toe te voegen, creëert Moore een nieuwe laag in het verhaal. De hele sfeer rondom Patterson is kil en zakelijk, waardoor je al snel een hekel aan hem hebt: hij wil Slaney vinden, alleen maar om zijn eigen hachje te redden. Je sympathie ligt bij Slaney, de boef in het verhaal. Deze schijnbaar onschuldige jongen, die dacht dat hij onverslaanbaar was, krijgt een plaatsje in je hart door opmerkingen als “

Misschien komt er in ieders leven een moment waarop er iets gebeurt wat je verandert, en misschien word je daarna niet meer ouder.”

Het lijkt wel of hij eindelijk verstandig wordt.

Moore neemt je mee in de reizen van Patterson en Slaney. Wie wint deze ‘race’? Daarbij laat ze Slaney terugblikken op zijn verleden. Via zijn prachtige herinneringen laat Slaney ons zien wat vertrouwen en twijfel is:

“Twijfel was iets puurs en onverwoestbaars.”

Ondertussen krijgt hij menselijke trekjes (zo koopt hij bijvoorbeeld een pop voor Jennifers dochter) en lijkt hij over zijn toekomst na te denken. Tegelijkertijd wisselt Moore deze warme trekken en herinneringen van Slaney af met een soms kille en rauwe toonzetting van Patterson, waardoor ze je buiten zijn verhaal zet en van Patterson een harde agent maakt. Heeft deze agent dan helemaal geen hart?

In het laatste deel van het verhaal, neemt het tempo toe. Moore slaat steeds grotere perioden in de tijd over om het hele verhaal te kunnen vertellen. Het gevolg? Veel toevalligheden en meer onbegrip. Zo gaat Slaney wel heel snel naar Hearn en komt Patterson plotseling met een doorbraak. Door deze enorme tijdsprongen verlies je empathie voor de personages. De keuzes die Slaney maakt, lijken niet meer begrijpelijk en de vraag ‘waarom hij dit doet’ lijkt gerechtvaardigd. Antwoord krijg je helaas niet. Steeds meer ontstaat het gevoel dat Slaney niet veranderd is. Steeds meer ontstaat de angst dat hij voor de tweede keer in dezelfde val zal trappen. Is hij een ordinaire drugssmokkelaar of is hij een man met een hart? Deze tegenstrijdigheid blijft spelen. Enerzijds lijkt Slaney de koelbloedige crimineel, anderzijds bewaart hij zijn moeders koffer, haar ring en zorgt hij goed voor de pop.

Met

De ontsnappingen van David Slaney

toont Moore ons Slaneys spagaat, letterlijk en figuurlijk. Ze wisselt een rauwe, kille toonzetting af met warmtevolle beschrijvingen en maakt van Slaney een onbegrijpelijke jongen. Een jongen die schijnbaar onoverwinnelijk lijkt, maar langzaam zijn onschuld verliest. Ondanks de grote tijdsprongen blijft Davids verhaal door de bijzondere thematiek, schrijfstijl en compositie boeiend.

Deze recensie is geschreven door Marloes Otten. Docente Nederlands op een school in Meppel, waar ze les geeft aan leerlingen uit de onderbouw van de havo, de mavo en het vwo. Marloes is een echte boekenwurm: van Mulisch tot Hertmans, van Lewinsky tot Williams: je maakt haar met van alles blij.

De ontsnappingen van David Slaney / Lisa Moore / Uitgeverij Koppernik / blz. 322 / ISBN: 9789082175165