Jannah Loontjens heeft met haar nieuwste boek

Misschien wel niet

als voornaamste doel het leven van een jonge, hedendaagse vrouw te schetsen. Deze vrouw is Mascha. zij leidt een leven dat doorgaans herkenbaar is voor de vrouw van vandaag de dag: ze woont in Amsterdam, ze heeft een job als onderzoeker in een laboratorium, ze heeft een vriend, Tom, en ze heeft twee kinderen, Bobby en Oscar. Kortom, ze heeft alles om gelukkig te zijn. Althans, zo lijkt het. Maar is het hele huisje-tuintje-kindje-verhaal wel wat ze echt wil? En is ze eigenlijk wel oprecht gelukkig?

Mascha krijgt te maken met de moeilijkheden van de 21ste eeuw die voor een groot aantal mensen onder ons steeds meer herkenbaar zijn: ze kan niet stoppen met wat willen wordt genoemd en het lijstje van ‘willens’ die in haar hoofd zijn veranderd tot ‘moetens’ vormt een opsomming zonder einde: ze wil een prestigieuze job, ze wil een goede moeder zijn, ze wil een vaste relatie, ze wil tijd hebben voor vrienden, ze wil tijd hebben om te sporten en meer nog… ze wil vrijheid. Ze wil tussen alle verantwoordelijkheden door een moment vinden zónder verantwoordelijkheden en op een ontspannende manier spanning, opwinding, losbandigheden en genot vinden. En zeg nu zelf, waar ken je in de 21ste eeuw opmerkelijk gemakkelijk vrijheid vinden? Juist, ja. Het uitgebreide aanbod aan sociale media maakt het voor Mascha dan ook niet moeilijk om vrijheid naast haar verantwoordelijkheden te vinden. Op het internet ontmoet ze Rafiq, met wie ze er een geheime Facebook-relatie op na houdt.

Maar hoelang kan ze haar vrijetijdsactiviteiten geheim houden? Hoelang zal het duren voor Tom erachter komt? En welke keuze zal ze uiteindelijk maken, vast of vrijheid? Of zal ze nooit stoppen met twijfelen en simpelweg geen keuze maken, en daardoor indirect toch een keuze maken? ‘Jij leidt je leven alsof je er toevallig in terecht bent gekomen… Je klaagt over je werk. Je klaagt over je kinderen. Maar je zou er ook voor kunnen kiezen, niet afwachten, maar ingrijpen. Dat vond jij als kind al moeilijk. Jij hield je liever afzijdig. Maar je moet kiezen voor het leven dat je leidt. Anders gaat het aan je voorbij en ben je te laat. Ik spreek uit ervaring. Jij hebt die mogelijkheid.’

De flaptekst geeft mij het idee dat het voornaamste doel van Jannah Loontjens was het dagelijkse leven van een jonge vrouw te beschrijven en daarbij de belangrijke ‘online’ thema’s van deze tijd te behandelen. Volgens mij slaagt ze er zeer goed in haar doel waar te maken. Ze beschrijft het leven van Mascha gedurende vier dagen tot in de kleinste details: haar bezigheden, haar gedachten en haar gevoelens. Alles komt aan bod. Maar Loontjens weet niet enkel inhoudelijk haar verhaal weer te geven, ze heeft het ook op zo’n manier geschreven dat het zich vlot laat lezen. Het barst niet van de moeilijke woorden of van het overdreven franje, maar het is een boek dat voor iedereen vlot te lezen valt. Daarentegen is het verhaal niet oppervlakkig en zitten er filosofische passages in het verhaal verwerkt die het boek kracht bijzetten. Zo filosofeert Tom, de vriend van Mascha, tijdens één van zijn collegelessen over het nut van de sociale media. Zijn kritische blik zet ook de lezer aan het denken. ‘Als straks een heel deel van onze generatie hersentumoren blijkt te hebben als gevolg van straling, gaan we dan massaal de producenten van iPhones, Androids en Blackberry’s aanklagen? Of zullen we het aankunnen de verantwoordelijkheid daarvoor zelf te dragen?’

Jannah Loontjens heeft een goed boek geschreven dat wellicht voor velen onder ons herkenbaar is en zich makkelijk laat lezen. Sterk! Persoonlijk vond ik het verhaal regelmatig te langdradig en had ik vaak het gevoel alsof ik een verhaal aan het lezen was over de dagdagelijkse sleur van de dingen. Volgens mij had ze het verhaal meer kracht kunnen geven indien ze nog (veel) meer filosofische passages in haar verhaal had verwerkt, waardoor de lezer nog meer aan het denken gezet zou worden en de spanning mogelijk tot een hoger niveau gedreven zou worden. Maar over het algemeen… een goed geschreven boek, al had ik er persoonlijk toch net dat tikkeltje meer van verwacht…

Het excuus van de 21ste eeuw

‘De opkomst en ontwikkeling van de nieuwe media en de verspreiding ervan is in razend tempo verlopen. Er zijn er maar weinigen die er niet aan meedoen. Je kunt tegenwoordig niet zonder, is wat veel mensen zeggen en denken. Maar is dat waar? Kunnen we echt niet zonder? Kunnen we niet anders?’

…

‘Natuurlijk kunnen we anders!’

Deze recensie is geschreven door Lore Evens. Lore is 23 jaar en woont in Maaseik. Na een studie toegepaste school- en pedagogische psychologie in Antwerpen volgt zij nu een verkort traject lerarenopleiding secundair onderwijs Nederlands – geschiedenis in Leuven. Lore schrijft ook over boeken e.d. op haar eigen blog:

Misschien wel niet / Jannah Loontjes / Uitgeverij Ambo / pag. / ISBN 9789026326523