Wat weegt een boek, een kilogram, dat heet dan leesgenoegen (Bart Moeyaert, uit: Het leeslied)

Feestelijk boek voor Moeyaerts 30e schrijversjaardag

Bart Moeyaert, een van Vlaanderens meest succesvolle, veelbekroonde en -vertaalde auteurs, viert zijn 30 jaar schrijverschap met een monumentaal boek:

Jij en ik en alle andere kinderen

. Nooit eerder werd zoveel bekend en minder bekend werk van hem gebundeld. Dertig jaar geleden debuteerde Moeyaert met

Duet met valse noten

. Zo’n 35 boeken later is hij niet meer weg te denken in de literatuurwereld. Dat er geen leeftijd staat op zijn werk spreekt boekdelen.

Jij en ik en alle andere kinderen

is dan ook geschikt voor lezers van 8 tot 108 jaar. Zijn schrijversverjaardag had hij in alle stilte kunnen vieren, maar zoals het de inventieve auteur betaamt, verrast hij zijn lezers liever met een feestelijke turf.

Een vuistdik boek van een vijfhonderdtal bladzijden, dat zijn we niet gewoon van Moeyaert. Het is immers een verzameling van eerder verschenen verhalen en gedichten voor jongeren (van hart). Bovendien werden de 30-tal verhalen geïllustreerd door zes top-illustratoren waarmee hij de voorbije dertig jaar samenwerkte.

Het betreft zowel oud als recent werk (dunne boeken, korte verhalen, gedichten, cadeauboekjes, theaterproducties, schrijfopdrachten voor bijvoorbeeld een steenkoolsite, …) dat integraal in hoofdstukken werd gegoten. De tijd staat duidelijk niet stil, want verschillende literatuurprijzen, uitgeverijen en tijdschriften gingen intussen ter ziele, zoals ook de titels van verhalen en namen van personages veranderden.

Maak dus (opnieuw) kennis met onder andere Nina, grote oma’s en sprekende dieren, ga mee op zoek naar de afzender van een mysterieuze brief en help Tom een kuil graven, … Vaak heerst de kinderlijke fantasie, maar minstens zoveel hun volwassen gevoelens. Verwacht echter geen prinsen en prinsessen. Hoewel vaak een humoristische noot weerklinkt, wringt er steeds iets. De acties spelen zich voornamelijk inwendig af, want veelal gaat het over de gedachten- en gevoelswereld, zoals een sluimerend gemis of verlangen naar het ongrijpbare. Je leest het vooral tussen de regels. In eenvoud toont zich de meester. Dat is wat Moeyaert telkens opnieuw bewijst. Met weinig woorden schept hij hele werelden: spannende verhalen, broeierige settings, boeiende personages, zorgvuldig uitgetekende details, onverwachte wendingen, …

De bundeling doet denken aan een postuum boek, maar wel integendeel: Moeyaert is op het hoogtepunt van zijn kunnen, menen wij. Zijn typerende schrijfstijl had hij duidelijk meteen gevonden, maar het is fijn om een evolutie waar te nemen op vlak van handelingen. In zijn vroege werk ondergaan de personages, later gaan ze zelf ondernemen.

In tegenstelling tot zijn eerdere (jeugd)boeken werd deze in een strakke vormgeving gegoten: sobere hoofdstukindelingen, weinig witruimte, niet al te grote druk en slechts enkele bladvullende illustraties. Hier en daar wel opgeleukt met kleine doch frivool rode tekeningen, enkele regels die het hoofdstuk voorafgaan en de gedichten in het rode hart. Voor de eerste lezers is de turf dus minder aantrekkelijk, maar het leent zich perfect tot voorlezen.

Jij en ik en alle andere kinderen

staat garant voor 500 pagina’s leesplezier. Prettig is dat het meerdere werken bevat uit zijn beginperiode die niet meer verkrijgbaar waren. Dat maakt het een must voor Moeyaert-fans, maar het kan evengoed een fijne kennismaking zijn met zijn uitgebreide oeuvre.

De Antwerpse bibliotheek Permeke viert mee. Als artist in residence heeft Moeyaert er een box waarin hij werkt, spreekuren organiseert, zijn boekenkast én dagboeken etaleert. En wie nog meer van Bart wil zien bezoekt zijn eigen kanaal op Youtube!

Deze recensie is geschreven door Wendy Claes, 26 jaar, afgestudeerd als journaliste, werkt nu voor Hogeschool Gent.

Jij en ik en alle andere kinderen / Bart Moeyaert / Uitgeverij Querido Jeugd / 2013 / 496 pag. / ISBN 9789045116051