January 26, 2013
Eus
gaat over een Turkse jongen die in Deventer opgroeit. Het verhaal gaat er niet over dat hij Turks is, maar dat hij nergens bij hoort, niet bij de Turken, niet bij de Nederlanders en ook niet bij de Amerikaanse zigeuners. Het boek begint met zijn jeugd en gaat verder naar het moment dat hij opgepakt wordt. In zijn jeugd is Eus nog een onschuldige, lieve jongen maar van zijn vader leert hij al snel dat je ook zonder iets te doen geld kan verdienen. Wanneer Eus in een restaurant gaat werken maakt hij nieuwe vrienden met wie hij later de criminaliteit ingaat.
De enorme media-aandacht voor
Eus
maakte dat ik een stuk kritischer ging lezen, was het allemaal wel zo geweldig als Matthijs van Nieuwkerk beweerde.
Eus
wordt door de uitgever geafficheerd als een schelmenroman, een boefjesboek. De schrijfstijl van Akyol, korte zinnen met grof taalgebruik, past daar heel goed bij, want tijdens een gevecht verwacht je geen vergelijkingen met de natuur. Toch lijkt het allemaal een beetje te simpel. Helemaal als je net Tommy Wieringa, wiens boek
Joe Speedboot
vol staat met vergelijkingen en beeldspraak, hebt gelezen, valt dat erg op. De schrijfstijl van Akyol is er een die goed bij de stijl van deze tijd past en die veel mensen zal trekken. Het is een makkelijk boek om te lezen, door de korte zinnen en korte hoofdstukken had ik het heel snel uit. Het boek gaat niet alleen maar over seks en geweld, het gaat ook over de invloed die je opvoeding en omgeving op jou hebben. Ook was het duidelijk dat het niet over Turken ging, zoals er al gezegd werd op de achterkant, ‘Dit is geen roman over het multiculturalisme.’
De karakters ontwikkelden zich duidelijk, Eus veranderde van een onschuldig jongetje dat nergens bij hoort in een slechterik die zich inlaat met criminele activiteiten. Wat ik goed vind aan het verhaal is dat Eus allemaal dingen doet waardoor je normaal veel minder sympathie voor een karakter zou krijgen, maar op de manier waarop hij gebeurtenissen en zijn gedachten beschrijft zorgt Akyol dat Eus nog steeds even lief blijft als in het begin waar zijn kindertijd wordt beschreven. Hij vertelt het op een manier waarop hij zegt, het overkomt mij ook allemaal maar en ik wil dit ook niet. Ook Eus’ broer Kosta lijkt in het begin onschuldig maar zorgt ervoor dat Eus het criminele pad opgaat.
De verhaallijn is duidelijk, Eus wordt steeds slechter, net als zijn vrienden en broer. Dat komt grotendeels door de leefstijl die ze zichzelf hebben aangemeten, boven hun stand. Het was niet makkelijk te voorspellen wat er gebeurde omdat sommige karakters zo snel werden omgewisseld om vervolgens weer plotseling op te duiken. Wel jammer was het dat ik het einde van het verhaal al wist door de grote media aandacht naar Akyol. Soms zat ik helemaal in het verhaal, dan wilde ik Eus tegenhouden om bepaalde dingen te doen, of wilde ik hem waarschuwen.
De grappen in het boek waren een beetje te grof voor mij, een beetje heel erg te grof. Het was veel gewijf en geseks, meer voor het prototype bierdrinker. Daardoor moest ik nooit lachen of grinniken, ook heb ik niet gehuild. Wel zat ik soms geschrokken te lezen door wat er gebeurde en was ik blij dat het mij niet overkwam.
Ik vond
Eus
een leuk boek, ondanks dat er dingen zijn die ik zelf anders had gedaan, alleen doe het maar eens na, jezelf opwerken tot bestsellerschrijver, dat beweren is eigenlijk hetzelfde als zeggen dat je Piet Mondriaan wel even nadoet. Het is leuk om iets te lezen waar de media zo verdeeld is, de ene krant boort het de grond in en de andere krant vindt het geweldig. Ik denk dat de beoordeling van het boek erg afhangt van de persoon die het leest, want zoals dit verhaal duidelijk maakt, je wordt gevormd door je omgeving en NRC – lezers passen nou eenmaal niet bij deze ruwe schrijfstijl.
Video: Özcan Akyol te gast bij De Wereld Draait Door, haalt Kader Abdolah onderuit.
De recensie is geschreven door Laure Dijkstra, ook uit Deventer, 15 jaar, VWO-scholiere van het Etty Hillesum Lyceum in Deventer
Eus / Özcan Akyol / Uitgeverij Prometheus / 2012 / pag. / ISBN 9789044620696