Nescio is een man van weinig woorden. Zijn verhalenbundel

De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje

heeft 3 korte verhalen, samen net meer dan 150 pagina’s. Hij weet je echter wel te treffen met diepzinnige boodschappen en wijze levenslessen. Deze auteur bewijst maar weer eens dat weinig woorden veel impact kunnen hebben.

Tragisch einde

Het eerste verhaal,

De uitvreter

, wordt ons verteld door een ik-figuur met de wat aparte naam Koekebakker. Wanneer Bavink, een vriend van Koekebakker, een man, Japi, urenlang volledig zen ziet staren naar het water, besluit hij op hem af te stappen. Japi blijkt een uitvreter te zijn, omdat hij op anderen parasiteert, maar ondanks dat ontstaat er toch een vriendschap tussen Koekebakker en Japi. Door het schijnbaar zorgeloze leven, dat de uitvreter lijkt te hebben, komt het einde van het verhaal des te onverwachter.

Daarna volgt het tweede verhaal,

Titaantjes

, dat wederom door Koekebakker wordt verteld. Het verhaal beschrijft op prachtige wijze de ontwikkeling van een hechte groep vrienden. Niets kan hen stoppen, denk je als ze met elkaar praten over hun toekomst, maar de realiteit blijkt anders. In principe zegt de titel al genoeg: het zijn Titaantjes, die hebben gevochten voor hun idealen, maar uiteindelijk ten onder zijn gegaan, net als de Titanen uit de Griekse mythologie.

Het derde en laatste verhaal,

Dichtertje

, vertelt het verhaal van een burgerlijke man die het verlangen koestert ‘een groot dichter te zijn en dan te vallen’. Tegelijkertijd verlangt de schoonzus van Dichtertje naar hem, omdat hij zo mooi kan schrijven. Ook in dit verhaal loopt het niet goed af met de hoofdpersoon, Dichtertje…

De gewone man


De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje

is een perfecte illustratie van het gewone leven, met gewone mensen in een gewone wereld. De wereld waarin de verhalen zich afspelen is er een waarin iedereen zich kan vinden. De personages uit het boek zouden je buurman kunnen zijn en de gebeurtenissen alledaags. Daarnaast gebruikt Nescio, in tegenstelling tot alle andere schrijvers in die tijd, alledaagse taal. Zo wordt ‘dat hij’ verbasterd tot ‘datti’ en verandert ‘het’ in ‘ ‘t ‘ en ‘hij’ in ‘i’. De zinnen zijn vaak kort en vooral in het begin van de bundel worden de zinnen telkens aan elkaar geplakt door ‘en’. Een vreemde gewaarwording als je zinnen als die van Van het Reve gewend bent, maar daarom zeker niet minder waardevol.

De grootheid van deze verhalenbundel zit hem dan ook niet in de manier van schrijven of de spanning van de gebeurtenissen: Nescio vertelt simpel en spanning ontbreekt bijna volledig. Nee,

De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje

is als een chocoladebonbon: als je door de krokante, buitenste laag van banaliteit heen bijt, ontdek je de zachte, heerlijke kern van levenswijsheid. Want, hoe simpel de verhalen ook ogen, diep van binnen zitten wijze levenslessen. De verhalen tonen ons de vergankelijkheid van het leven: Japi kon deze niet ontvluchten, maar ook de andere personages gaat het niet veel beter af. Van alle verhalen vind ik deze vergankelijkheid in Titaantjes nog wel het prachtigst geïllustreerd, doordat je jarenlang een hechte vriendengroep meemaakt, waarbij uiteindelijk door de tand des tijds iedereen zijn eigen pad heeft gekozen. Daarnaast laten de verhalen zien dat iedereen zich uiteindelijk toch conformeert aan de maatschappij – of je nu wilt of niet – ten koste van alle idealen die je kunt hebben.

Nescio is een sprekend voorbeeld van grootheid in eenvoud en heeft de literaire wereld verrijkt met diepgang in oppervlakkigheid.

De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje

is een waardige toevoeging aan je boekenkast en een David onder de Goliath-romans.

Deze recensie is geschreven door Martijn Janse, 18 jaar, gymnasium 6e leerjaar aan de CSW Van de Perre in Middelburg.

De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje, Mene Tekel / Nescio / Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar ‘s Gravenhage / 1933 / 151 pag. / ISBN 90 236 5047 6