De Joodse Mindla en Michael (Kubush) Horowitz zijn pas getrouwd en net ouders geworden van zoon Gad als de nazi’s Polen binnenvallen. Kubush is op dat moment op reis met zijn werk, hij is artiest in het beroemde Circus Staniewski. Door de oorlog wordt het gezin gescheiden en Mindla verlaat haar stad om zich weer bij Kubush te voegen. Een reis naar elkaar volgt, want het blijkt dat het circus net is verder getrokken naar de stad waar Mindla vandaan komt. Uiteindelijk weten ze dankzij het circus met valse papieren de Russische grens over te vluchten, maar ook daar blijkt het niet veilig. Hun reis over verschillende continenten volgt, tot het moment dat ze zich ergens veilig voelden.

Over de Tweede Wereldoorlog zijn veel boeken geschreven, maar toch las ik er maar weinig vanuit het perspectief van Poolse joden. Des te fijner vind ik het dat dit boek vertaald is, omdat het een stuk geschiedenis weergeeft dat ook niet vergeten mag worden. Door de proloog vanuit de auteur en de verschillende (Poolse) namen en personages in het begin van het verhaal zelf moest ik even inkomen. Al snel daarna voel je de opkomende angst van Mindla, Kubush en hun familie in tijden van de (opkomende) oorlog. Welke keuzes maak je in tijden van overleven?

Mindla vlucht met haar zoon uit haar stad Warschau, op zoek naar haar man. Deze reis neemt een groot deel van boek in beslag en ook de beangstigende en uitzichtloze situatie waar Mindla daarna in terechtkomt. De schrijfstijl van Smethurst is hierin vlot, met af en toe scènes die trager lezen en voor mij de vaart uit het boek haalde. Aan de ene kant niet erg gezien het belangrijke onderwerp om over na te denken, zeker in deze tijd. Aan de andere kant niet fijn, omdat ik meerdere keren niet de behoefte voelde om door te lezen. Eenmaal over de helft vordert het verhaal snel en voelden de tijdssprongen soms weer net iets te groot en te snel.

Dat doet echter niets onder voor het verhaal, dat nog steeds schrijnend en ongelooflijk krachtig is. Krachtig door Mindla en Kubush die zo sterk zijn en ondanks alles maar doorgaan met overleven om uiteindelijk weer te kunnen leven. Het is ook in dit boek aangrijpend om te lezen hoe families uit elkaar gehaald worden en in de ogen van de nazi’s geen mensen meer zijn. Juist in deze tijden komt de kracht naar boven van een clown zoals Kubush en zijn collega Faivel, maar ook de kracht van circus Staniewski. De kracht van artistieke vrijheid.

Kort gezegd: een aanrader om te lezen.

Het circus van de vrijheid / Sue Smethurst / Uitgeverij De Fontein / 2021 / 287 blz. / ISBN 9789026 156571

Irene:

Als kind was ik een echte boekenwurm, ik las alles wat los en vast zat. Inmiddels ben ik al vele boeken verder en dat hoeft voor mij niet per sé in bed of stoel, zolang ik maar kan lezen is staand, op een trapje of naast de stoel niet erg.  Ook is het een gewoonte geworden om met een boek de deur uit te gaan: romans, thrillers, feelgood of YA, ik lees het graag.

Dit boek kun je meteen bestellen via deze bestellink van Libris.nl

.

.