Alhoewel Cilka Klein nog maar 19 jaar is, heeft ze in haar jonge leven al veel meegemaakt. In 1942, op 16-jarige leeftijd, kwam ze in Auschwitz-Birkenau terecht. Het lukt haar om het concentratiekamp te overleven, maar na de bevrijding in 1945 wordt ze gezien als collaborateur. Cilka wordt opnieuw verbannen, deze keer naar een werkkamp in Siberië waar ze gedurende 15 jaar dwangarbeid zal moeten verrichten.
We volgen voornamelijk de gebeurtenissen in het kamp in Vorkoeta, Siberië vanaf 1945. Aan het begin van een nieuwe tijdsperiode, staat dit steeds aangekondigd. Cilka blikt ook af en toe terug op het verleden. Dit wordt in de tekst aangeduid met schuingedrukte tekst, vergezeld met een tijdsaanduiding. Zo blijf je als lezer goed het overzicht behouden, maar kom je toch ook meer te weten over het leven van Cilka voor de oorlog, en de gruwel die ze in Auschwitz-Birkenau moest doorstaan.
Maar het leven in Vorkoeta is ook geen pretje. De vrouwen worden uitgebuit en misbruikt, moeten hard werken, krijgen nauwelijks te eten en het is er vooral erg koud. Ik las dit boek in de zomer, maar Heather Morris slaagde er zo goed in om de kou te beschrijven dat ik er zelf rillingen van kreeg. De beschrijvingen in
Cilka’s keuze
zijn zo levendig en expliciet dat ik bijna zelf in de hut aanwezig was.
De personages en hun onderlinge verhoudingen zijn ook zo goed beschreven. Cilka wordt door haar rol in Auschwitz-Birkenau scheef bekeken door de andere vrouwen in Vorkoeta. Zelf gaat Cilka gebukt onder de schaamte van de dingen die ze moest doorstaan om te blijven overleven. De wijzende vingers van mede kampgenoten doen haar zweven tussen hun beschuldigingen en het schuldgevoel dat ze zichzelf al aanpraat. Maar toch zet Cilka door. Ze omarmt de kansen die ze krijgt, en smijt zich er helemaal voor. En als ze onderweg een kans krijgt om er ook voordelen uit te halen voor anderen, dan doet ze dit zeker. Het is hartverwarmend om te lezen hoe goed Cilka probeert te zijn, en wat ze over heeft voor anderen. Mijn hart werd helemaal warm van Cilka. Het lezen van dit verhaal is echt een rollercoaster aan emoties.
De Australische Heather Morris, ook bekend van
De tatoeëerder van Auschwitz
, kreeg veel kritiek op dit verhaal. Het verhaal wordt aangekondigd als gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Cilka Klein. De auteur sprak met nabestaanden en deed opzoekingswerk. Toch beweren veel historici dat het verhaal overstroomt van onwaarheden, en dat alles veel te mooi wordt voorgesteld.
Dit kan zeker zo zijn, maar zelfs dan nóg vind ik dat Heather Morris er in is geslaagd om een mooi verhaal op een toegankelijke manier op papier te zetten.
Cilka’s keuze
mag zeker niet bekeken worden als een historisch naslagwerk, wel als een indrukwekkend fictief verhaal over een dappere jonge vrouw tegen een adembenemende achtergrond van de confronterende gebeurtenissen in de jaren ’40-50. En daar is Heather Morris zeker en vast wél in geslaagd.
Fans van
De tatoeëerder van Auschwitz
zullen enkele overlappende stukjes tussen de beide boeken ontdekken.
Cilka’s keuze
is niet het zoveelste Holocaustverhaal. Het is een verhaal, over een jonge vrouw die de kracht zoekt om zichzelf staande te houden gedurende onmenselijke gebeurtenissen. Een verhaal, dat toont waartoe je in staat bent, gedreven door wilskracht, hoop en moed. Een verhaal, over tijden die niet vergeten mogen worden, hoe confronterend het ook is.
Cilka’s keuze
, overleven of overlijden?
Cilka’s keuze / Heather Morris / Vertaling Karin de Haas / Uitgeverij HarperCollins / 2019 / 349 blz. / ISBN 9789402704112
Anna:
Ik woon en werk in Lokeren als zelfstandig pediatrisch kinesitherapeute
.
Alhoewel ik een trage lezer of ‘slowreader’ ben, heb ik wel altijd een boek bij me. Wat ik zo leuk vind aan lezen is dat je echt kan meeleven in de nieuwe wereld waarin je terecht komt en alles van de dagelijkse sleur even aan de kant laat liggen. Samen met De Leesfabriek heb ik al heel wat nieuwe boeken en schrijvers leren kennen!
Dit boek kun je meteen bestellen via deze bestellink van Libris.nl
.
.