De Beer en de Nachtegaal
, geschreven door Katherine Arden, speelt zich af in de Russische wildernis waar de winter bijna het hele jaar duurt en de sneeuwbulten groter groeien dan de meeste huizen. Maar dat maakt Vasilisa niet uit, zij brengt haar winter avonden door bij het vuur met haar geliefde broers en zussen, luisterend naar de sprookjes die haar kinderjuffrouw verteld. Het meest houdt ze van het verhaal over de Winterkoning, de blauwogige winter demon die verschijnt in de koude nachten om verdwaalde zielen mee te nemen. Haar kinderjuffrouw zegt dat slimme Russen bang voor hem zijn, en dat de geesten van huis en tuin en bos hen beschermen tegen het kwaad.
Maar het noodlot slaat toe wanneer Vasilisa’s moeder overlijdt. Haar vader gaat naar Moskou en komt terug met een nieuwe vrouw. Vasilisa’s nieuwe stiefmoeder verbiedt haar familie het aanbidden van de geesten rond het huis. De familie stemt toe maar Vasja wordt bang, ze voelt dat er meer van de rituelen afhangt dan dat alle anderen denken.
Al snel vergaan de gewassen, komt het kwaad uit het bos dichterbij en raast het ongeluk door het dorpje. Dat alles terwijl Vasilisa’s stiefmoeder strenger wordt en er van overtuigd is haar rebelse stiefdochter klaar te stomen voor een trouwerij of het klooster. Maar terwijl het gevaar op de loer ligt moet Vasilisa voorbij gaan aan de mensen van wie ze houdt, houdt ze haar helderziende gave voor hen verborgen en probeert ze haar familie te beschermen tegen het gevaar dat uit de verhalen van haar kinderjuffrouw lijkt te zijn gekropen.
Het verhaal van de Beer en de Nachtegaal is gebaseerd op een aantal Russische sprookjes. Ze zijn briljant samengevoegd door Katherine Arden en toen ik eenmaal begonnen was met lezen kon ik niet meer stoppen. Het is het perfecte boek om te lezen in de winter wanneer de sneeuw valt en alles magisch aanvoelt.
Ik weet praktisch niets over de Russische cultuur en folklore en dit boek was dan vooral een kleine kennismaking met dit laatste. Ik had van de verhalen over Baba Yaga gehoord, maar verder was ik vrijwel blanco. Ik vond het dan ook des te interessanter om meer te weten te komen door dit boek.
Je zou denken dat na alle boeken die ik heb gelezen dat ik niet meer zo verrast zou zijn door een nieuw boek met een magische achtergrond. Het tegengestelde is echter waar. Het boek is zo mooi geschreven en ondanks dat het verhaal niet heel snel gaat, werd ik er compleet ingezogen en wilde ik graag weten hoe het zou aflopen met Vasja. Katherine Arden is steengoed in het vullen van je gedachten met niets anders dan verrassing en het voeden van je fantasie.
Het is geen boek dat je leest in één zit of misschien wel in één dag. Het is langzaam geschreven en er zit niet ontzettend veel actie in, maar het is zo mooi geschreven dat het allemaal niet uitmaakt. Het boek sleepte je vooral mee in de groei die de personages doormaken. Ik vond het geweldig om Vasja uit te zien groeien tot een sterke, avontuurlijke en dappere jonge vrouw.
Het boek gaat ook in op de religie, die in de Russische cultuur erg belangrijk was en nog steeds is. De religie was ook van groot belang voor het verhaal. Het boek was veel korter en minder ontwikkeld geweest wanneer religie er uit gelaten was. Ik had wel graag gehad dat Vader Konstantin wat eerder verdwenen was omdat ik hem absoluut niet kon verdragen!
Voor iedereen die houdt van sprookjes, van mythes en sages. Iedereen die houdt van verhalen die je meeslepen, maar waar je af en toe ook het boek bij uit het raam wilt gooien. Voor iedereen die graag zou willen dat ze een beetje magie hadden of wie ervan houdt om toch weer een beetje extra te weten te komen over een andere cultuur. Dit boek is voor jou en hopelijk ga je er net zoveel van genieten als dat ik heb gedaan!
Deze recensie is geschreven door Daphne Maatman, 28 jaar, Sociaal Pedagogisch Hulpverlener en een ware boekendraak. Wil je volgen wat ze leest, kijk dan op haar Instagram: daffodilsbooks.
De Beer en de Nachtegaal/Katherine Arden/vertaling Inge Boesewinkel/Luitingh-Sijthoff/2017/352 blz./ISBN: 978 90 2457 7958