‘Het individu,’ zei hij, ‘is het middelpunt van het universum.’

‘Niet de staat, niet je baas, niet je vader of wijkagent, nee!’

Hij verhief zijn stem en stak bezwerend een hand in de lucht: ‘Nee, jijzelf bepaalt het pad van jouw leven.’

Anneke groeit op in de jaren zestig. Het is een tijd van dromen en idealen; een tijd waarin zelfs de hemel binnen bereik lijkt te zijn. Anneke is een gewone tiener die op zoek is naar een veilige haven om de benauwdheid van haar eigen thuis zo nu en dan te kunnen ontvluchten. Deze veilige plek vindt ze bij Blake Chesterfield, een knappe Amerikaan die niet op zijn mondje is gevallen en zijn grote idealen aan iedereen wil verkondigen. Anneke laat zich door hem meesleuren. Ze verandert haar naam in April en trekt bij hem in, samen met een stel andere activisten die door Blake zijn opgehitst. Al snel blijkt Blake echter toch niet aan Aprils en zijn eigen verwachtingen te kunnen voldoen. De droomwereld waarin alles leek te kunnen slaat plots om in een nachtmerrie.

Eva Kelder weet in

Een charismatisch defect

een sfeer te creëren waarin de hoop en tegelijkertijd de benauwdheid van de jaren zestig goed voelbaar zijn. De naïeve April is iemand met wie de lezer echt mee kan leven. Je proeft haar verwachtingen en ook haar teleurstelling als deze niet uit lijken te komen.

Toch verliest Kelder op een gegeven moment de vertelkracht die haar verhaal de eerste helft van het boek zo sterk maakt. De prachtige, bijna poëtisch geformuleerde zinnen veranderen in zinnen die weinig magie met zich meedragen. Het zou kunnen dat er een bewuste keuze aan deze omschakeling ten grondslag ligt. Samen met Aprils leven raakt het verhaal iets van haar glans kwijt, verliest het de schoonheid van vroeger tijden. April groeit op en gaat de confrontatie met haar dromerige verleden maar wat graag uit de weg. Uiteindelijk komt ze er echter achter dat ze het verleden niet kan ontvluchten en komt ze oog in oog te staan met de keuzes die ze heeft gemaakt. Kelder lijkt met Aprils verhaal de kracht van het verleden aan te willen tonen en dit is in principe een mooi uitgangspunt.

Toch komt dit uitgangspunt niet helemaal goed uit de verf. In plaats van je als lezer met het hoofdpersonage mee te ontwikkelen, begin je je juist steeds meer van April te vervreemden. De volwassen April is zo ver verwijderd van haar vroegere zelf dat het soms wel twee compleet verschillende levens lijken te zijn. Bovendien kan deze flinke tijdsprong de lezer flink verwarren. Waar de eerste helft van het boek vooral draait om de hoopvolle, maar tegelijkertijd bedrukkende sfeer van de jaren zestig, is de tweede helft plotseling het verhaal van een teleurgestelde vrouw die de zin in het leven kwijt is. Een iets minder abrupte overgang was fijn geweest om als lezer een beetje op adem te kunnen komen. In plaats daarvan laat Kelder geen tijd voor adempauzes en stort ze de lezer zo in het diepe.

Helemaal verkeerd is dat niet. Net als April ontdekt de lezer dat het leven bestaat uit pieken en dalen die elkaar in razend tempo afwisselen. Door het boek heen probeert April een middenweg te zoeken die haar enig houvast kan bieden in tijden van onzekerheid, maar keer op keer ervaart ze dat dat niet zo gemakkelijk is. Het verhaal van April is realistisch en grijpt de lezer daardoor des te meer aan.

Een charismatisch defect

laat je zien dat er onvermijdelijk teleurstelling zal volgen na hoop, maar ook dat er altijd hoop is na teleurstelling. Die conclusie kan je als lezer niet onberoerd laten.

Een charismatisch defect / Eva Kelder / Uitgeverij Meulenhoff / 256 pag. / ISBN 978-90-290-9114-5