Anke Wauters (°1990) is blogster, schrijfster en journaliste. Ze schrijft voor het Vlaamse tijdschrift, Knack Focus en Knack Weekend. In haar vrije tijd heeft ze een veelgelezen blog: Anke schrijft het neer. Op 25 februari 2015 postte ze daarop een blogbericht: Dik. Lelijk. Wijf. Tot haar verbazing lazen meer dan een half miljoen mensen het. De volgers meldden zich aan, de reacties stroomden toe en een storm aan e-mails deed haar mailbox uitpuilen. Anderhalf jaar later komt haar boek uit: Dik. Lelijk. Wijf.

“De kerel staart me aan en vervolgens spreekt hij drie woorden uit,
benadrukt door een punt na elk woord: “Dik. Lelijk. Wijf.””

In Dik. Lelijk. Wijf. vertelt Anke Wauters over haar leven. Haar leven dat meer overleven dan leven is. Ze geeft je een inkijk in het diepste, meest persoonlijke deel van haar leven. Ze geeft voorbeelden van wat zij heeft meegemaakt, ze vertelt hierbij haar gedachten en gevoelens en ze beschrijft hoe ze nu met zulke situaties omgaat. Ze maakt scherpe analyses. Zonder zelfmedelijden vertelt ze hoe het was, hoe het nu is. Ze windt er geen doekjes om: ze is bikkelhard.

Anke Wauters geeft met Dik. Lelijk. Wijf. een beeld over hoe onze maatschappij in elkaar steekt en de – onrealistische – verwachtingen die daar maar al te vaak mee gepaard gaan. We leven in een maatschappij waarin perfectie hoe langer hoe meer de norm aan het worden is. Het moet steeds gezonder, steeds slanker, steeds gespierder. Tijdschriften, media, … Alles staat er vol van. Ben je mager? Dan heb je anorexia. Ben je dik? Dan ben je waarschijnlijk nogal lui ingesteld of heb je de link tussen obesitas en suikerziekte, hartfalen, dementie, … nog niet goed begrepen. Bodyshaping als norm. We moeten erbij horen, we snakken ernaar om erbij te horen. Maar waarbij? Dat maakt niet zoveel uit. Als we er maar bij horen, als we maar perfect zijn. Wie anders is, valt af.

Ik ben het eens met haar hekelpunten. Waarom moet het steeds dunner? Waarom moet het steeds gezonder? Waarom gaat iedereen naar de fitness voor het gespierde, slanke lichaam? Waarom moet de hele wereld altijd een vrolijk en gelukkig leven tonen? Wat is dat met de obsessieve drang van vandaag naar perfectie? Een gezonde levensstijl, daar ben ik volledig voor, maar het volledige plaatje samengenomen? Dan sluit ik me aan bij Anke Wauters. Ik ben op dit moment vijfentwintig jaar, maar ik ben blij dat ik anno 2017 geen vijftienjarig meisje met een Instagram account ben. Het lukt me ondertussen doorgaans om zulke maatschappijnormen in zijn perspectief te plaatsen, maar ik kan niet met volle overtuiging zeggen of mij dat ook zou lukken als ik tien jaar jonger en nog volledig naar mezelf op zoek zou zijn.

Toch is het volgens mij ook niet haar hoofddoel om een kritiek op onze maatschappij te uiten, maar wel de boodschap mee te geven aan iedereen om zichzelf graag te zien. Iedereen is zoals hij of zij is en dat is oké. Anderzijds wil ze ook meegeven dat het oké is om eens een slechte dag, week of maand te hebben. Niemand is altijd gelukkig, niemand twijfelt nooit aan zichtzelf. Het is oké, dat is het voornaamste.

“Mijn lichaam vertelt niemand wat ik eet, hoe vaak ik beweeg en hoe het er in mijn hoofd aan toegaat. Het zegt je niets over wat ik al dan niet in mijn mars heb. Het toont je alleen hoe ik eruitzie, nu, op dit moment, en niet vroeger of over een paar jaar. Door enkel af te gaan op iemands lichaam, verlies je de mens uit het oog. Je mist zo veel. Je mist iedereen. Je mist mij.”

Ik moet toegeven dat het me moeilijk valt om een recensie over dit boek te schrijven, een oordeel te vellen, omdat ik bij dit boek – anders dan bij andere boeken – het gevoel heb dat ik niet het boek maar de persoon beoordeel. En wie ben ik om de persoon te beoordelen? Juist, ja.

Een ding is me alleszins zonder twijfel duidelijk: het schrijven zit Anke Wauters in de vingers. Ze heeft een aangename, literaire doch vlotte schrijfstijl. Ze neemt de lezer mee in haar verhaal en ik bewonder het dat ze zo’n zwaar verhaal zo vlot kan vertellen.

Toch is het geen evidentie om het boek uit te lezen en vergt het een flinke portie doorzettingsvermogen om aan bladzijde 175 te geraken. Er is zoveel negativiteit in het verhaal. Het is donker, pijnlijk en kwetsbaar, maar het geeft een stem aan gedachten en gevoelens die velen onder ons niet onder woorden zouden durven brengen. Anke Wauters doet dit toch en ze verdient op zijn minst al het maximum aantal sterren omdat ze dit durft. Dit maakt haar verhaal zo dubbel. Is het een boek waarmee je je amuseert terwijl je het leest? Nee, absoluut niet. Maar is het een boek dat iedereen gelezen zou moeten hebben? Ja, absoluut wel.

Anke Wauters schrijft – zoals ondertussen al duidelijk is – een zeer persoonlijk verhaal. Wat mij opvalt aan het verhaal is dat ze per hoofdstuk een moeilijkheid uitgebreid beschrijft waarna het op het einde van het hoofdstuk plots beter lijkt te zijn. Vaak vraag ik me af hoe ze zover is geraakt. Er zijn momenten in het boek dat ze dit vertelt, maar er zijn ook momenten dat ik dit heb gemist. Het wekt soms het beeld dat alles eerst slecht is en dat het van vandaag op morgen beter is. In een interview met het Vlaamse tijdschrift Flair vertelt ze dat het niet haar bedoeling is om met haar boek te vertellen dat ze eerst onzeker en dan plots zelfzeker was, en dat iedereen vervolgens haar voorbeeld moet volgen. Als lezer is het dus belangrijk dat je de hoofdstukken – jaren van haar leven samengevat in één hoofdstuk – dus in zijn perspectief plaatst.

En dit ‘in zijn perspectief plaatsen’ gaat gepaard met zowel de herkenbaarheid van het verhaal als de confrontatie die het verhaal met zich meebrengt. Voor mij wisselt het zich af. Bij sommige fragmenten sta ik compleet perplex: gebeurt zoiets echt? Waarom doen mensen zoiets? En er zijn momenten waarop ik het moeilijker vind om te begrijpen dat er in één hoofd ruimte is voor zoveel negatieve gedachten. Bij andere fragmenten komt de herkenbaarheid dan weer eens zo veel naar boven. Maar herkenbaar of niet, Anke Wauters geeft een stem aan veel mensen. Ondanks de zwaarte en de negativiteit van het boek valt het toch in één positief woord samen te vatten: hartverwarmend. Ze steekt veel mensen een hart onder de riem: “je staat er niet alleen voor”. Het is niet omdat het verleden als negatief ervaren is dat de toekomst niet positief kan zijn. Laten we dus positief naar de toekomst kijken. Wees jezelf, wees zacht, heb lief. En leef je eigen leven. Het is oké zo.

“And now that you don’t have to be perfect, you can be good.”
F. Scott Fitzgerald