“Het uur van Zimmerman is een verhaal over een man die door een ongelukkige samenloop van omstandigheden gedwongen wordt om een verlies onder ogen te zien dat hij altijd zorgvuldig heeft weten weg te drukken.
” Kernachtiger kan
Het uur van Zimmerman,
de debuutroman van
Karolien Berkvens
, niet samengevat worden. Middels een indrukwekkend verhaal beschrijft Berkvens het leven van de gepensioneerde Zimmerman; een man van de tijd.
Zimmerman heeft jarenlang als roostermaker op een school gewerkt wanneer hij met pensioen gaat. Op de dag van zijn afscheid wordt hij op straat overvallen. Hij wordt mishandeld, uitgescholden voor kankerhomo en zijn horloge wordt hem afgenomen. Gehavend en wel komt hij in het ziekenhuis terecht, waar zijn zoon Daniël hem op komt zoeken. Dan moet hij terug naar zijn lege huis. Het huis waar hij zijn huwelijk met Lucy heeft doorgebracht, tot zij overleed. De noodlottige samenloop van de omstandigheden, waarbij Zimmerman overvallen wordt, dwingen hem zijn eigen leven te verwerken.
Vanaf de eerste bladzijde gaat Berkvens met uiterste precisie te werk. Ondanks het personale perspectief, waarbij ze enige afstand tot Zimmerman creëert, weet ze de lezer mee te trekken in zijn verhaal. Met Zimmerman zet ze een zeer bijzondere, maar vooral tot in de puntjes uitgewerkte protagonist neer, die bij eenieder de interesse zal wekken. Zimmerman wordt vanaf zijn eerste vrije dag met zijn leven en het verlies van Lucy geconfronteerd. Het hulpeloze gevoel van de weduwnaar spreekt boekdelen:
“Tijd is alles wat hij nu nog heeft. Bij het indelen van zijn laatste jaren hoeft hij met niemand rekening te houden, behalve met zijn dood.”
Opvallend en symbolisch daarbij is dan juist dat dé man van de tijd zijn horloge verliest bij de overval. Al snel wordt duidelijk dat Zimmerman een man van structuur is, met soms autistisch-achtige trekken, iets wat het verhaal een bijzondere dimensie geeft:
“Zo hoort het. En de dingen moeten gaan, zoals ze horen te gaan.”
Berkvens geeft dit impliciet en expliciet prachtig aan.
Langzaam maar zeker lijkt Zimmerman de grip op zijn leven te verliezen. Zijn guerrillatuin is een chaos, de relatie met zijn zoon verloopt zeer stroef en zijn dagelijkse routine wordt meerdere malen verstoord. “
Trouw blijven aan je schema, dat is verdergaan, denkt hij met hernieuwde energie”
: al snel lukt het Zimmerman niet meer zijn schema van blokken te volgen. Ook uit impliciete verwijzingen in het verhaal wordt duidelijk dat Zimmerman de greep verliest. Hoe kan dé man van de tijd immers niet meer weten wanneer hij Daniël precies voor het laatst gezien had? Alles duidt op de aftakeling van deze roostermaker.
Wanneer Zimmerman de dader van zijn overval denkt te herkennen op straat, lijkt zijn achteruitgang compleet. Wellicht goedbedoelde hulpacties vanuit zijn omgeving, lijken het tegenovergestelde te bereiken. Waanbeelden ontstaan en langzaam maar zeker voelt hij zich onveilig in zijn eigen huis.
Niet alleen vanwege de goedgekozen protagonist is
Het uur van Zimmerman
een echte mustread. Berkvens rauwe verteltrant, in combinatie met een boeiende en zeer gelaagde structuur, maken het verhaal indrukwekkend. Terwijl Zimmerman angstvallig grip op zijn leven probeert te houden, probeert hij tegelijkertijd zijn verleden te verwerken. Diverse herinneringen, waarbij Berkvens prachtige parallellen zoekt met gebeurtenissen in het heden, domineren het verhaal. Daarbij vallen kritische observaties op. Middels Zimmerman toont en bekritiseert Berkvens niet zelden de huidige maatschappij,
“De mensen negeren elkaar of ze staren elkaar aan, denkt hij als hij naar buiten loopt”,
en duwt ze ons met de neus op de feiten.
Met
Het uur van Zimmerman
laat Berkvens je nadenken. Ze toont een gepensioneerde man die niet alleen zijn routine verliest, maar langzaam gegrepen wordt door een onverwerkt verleden. Ze toont ons het verhaal waarin eenzaamheid overrulet, een verhaal midden uit onze maatschappij. Middels een symbolisch eind, waar de kankerhomo-roepende jongen prominenter aanwezig is en Zimmerman tegelijkertijd de controle meer en meer verliest, draait ze de wereld nog een keer om, stopt ze haar verhaal net zo plots als ze begon en laat ze de lezer achter met hetzelfde gevoel als Zimmerman: de grip is weg. Het bijzondere verhaal van deze debutante belooft veel goeds: van Berkvens gaan we nog veel horen!
Het uur van Zimmerman / Karolien Berkvens / Uitgeverij Lebowski / 175 bladzijden / ISBN: 978 90 488 2155 6