“Onze kinderen zijn
Sinti
en daarbij hoort het contact met onze mensen, onze tradities
.
”
En dát lijkt nu net het probleem te zijn voor Kascha en haar familie: hun cultuur wordt niet gerespecteerd.
Anne Voorhoeve
beschrijft in
Kascha
het leven van de Sinti-familie van de elfjarige Kascha, die naar het noorden van Duitsland verhuist. Hoewel ze een belangrijk thema aanhaalt, maakt ze helaas niet de verwachte indruk met dit boek.
Voorhoeve start
Kascha
interessant. Ze laat de elfjarige Kascha, aan het woord. Kascha woont met haar familie in een Groß-Mooren en vertelt haar verhaal over de sneeuwcatastrofe in december 1978. Voorhoeve neemt hier een bestaande gebeurtenis uit de geschiedenis en dat maakt haar verhaal krachtig. Kascha woont met haar familie in Noord-Duitsland en ze wordt door niemand geaccepteerd. Haar ouders zijn naar het noorden gevlucht, nadat hun familie uitgemoord werd. In Groß-Mooren wordt de Sinti-familie niet geaccepteerd door de dorpsbewoners en Kascha heeft het moeilijk. Wanneer zus Zippi ook nog blijkt te willen vluchten met vriend Donny, lijkt het drama compleet. Maar dan, wanneer Kascha en broertje Janko bij tante Lonny op bezoek zijn, begint het te sneeuwen. Ze worden door hun oom en hun nichtje naar huis gebracht en thuis komen ze vast te zitten door de sneeuwstorm. Hun oom en nichtje moeten noodgedwongen in hun huis verblijven, ook al zijn zij geen Sinti’s. Als klap op de vuurpijl blijken de dorpsbewoners hulp nodig te hebben. Kunnen de Sinti’s die hulp schenken? Wordt hun hulp geaccepteerd? Zullen de verhoudingen veranderen?
Het verhaal in Kascha wordt geleid door de herinneringen van Kascha. Dat maakt het verhaal boeiend; Kascha bepaalt wat ze vertelt en wanneer ze dat doet. Zo onderbreekt ze haar verhaal over de sneeuwstorm in Groß-Mooren meerdere malen en neemt ze ons bijvoorbeeld mee naar een zomer eerder. Op die manier breekt ze met de chronologie en maakt ze haar verhaal compleet. Daarbij haalt ze belangrijke thema’s naar voren: respect en discriminatie. Met zinnen als
“Misschien zou ik ook eens moeten gaan beginnen met het neerzetten van bordjes. Wat dacht je van Audichauffeurs niet gewenst voor de ingang van een autowasstraat? Of Voor
roodharigen
zinloos voor een kapper?”
toont ze ons, als onschuldig kind, de idiote gedachtegang achter discriminatie.
“Wa
nneer iedereen het kon, dan ik
ook: vergeten hoe het voor de sneeuw was. In elk geval voor een paar uur.”
Voorhoeves boek staat bol van de maatschappijkritiek, maar de auteur heeft het op een mooie manier verpakt. Door een elfjarig meisje aan het woord te laten, impliceert ze de onschuld van dit meisje: zij weet immers nog niets van de wereld? Toch haalt Kascha, het meisje in kwestie, belangrijke onderwerpen over de maatschappij naar voren. Het verschil tussen ‘wij’ en ‘jullie’, het ‘hoge volk’ en het ‘lage volk’ wordt op sommige momenten pijnlijk duidelijk. Via opmerkingen als
“Het was precies zo als in Saintes-
Mairies
-de-la-
Mer
, wanneer onze mensen samen koken”
maakt Kascha ons duidelijk dat de verschillen altijd voelbaar zullen zijn. Haar familie helpt de bewoners van Groß-Mooren tijdens de sneeuwstorm en de verhoudingen tussen de culturen lijkt zich te herstellen. Daarbij gebruikt Voorhoeve een cliché: de sneeuwstorm brengt verschillende culturen bij elkaar. Toch blijft het jonge meisje Kascha sceptisch:
“Omdat het niet blijvend is,’ legde ik uit. ‘Het was gewoon voor een paar dagen. En gelijk waren we echt niet, we waren hooguit…samen.”
Helaas is
Kascha
, ondanks de boeiende thematiek, niet wat je er vooraf van verwachtte. Het verhaal bevat weinig tempo en komt pas laat op gang. Door de jonge leeftijd van Kascha worden sommige elementen ongeloofwaardig. Kan een meisje van elf zo wijs zijn? Kan ze de wereld zo overdenken? Uitingen als
“Zo acht ik het bijvoorbeeld niet ondenkbaar dat mijn dromen mij op een dag zullen verraden wie er verantwoordelijk is voor de moord op
puri
en de kleine tantes”
passen qua taalgebruik niet bij een elfjarig meisje. Dit maakt het lastig Kascha écht te geloven.
Voorhoeve wil met
Kascha
een mooie boodschap uitdragen. Ze verpakt deze boodschap in een bijzonder, maar traag verhaal. Ze laat de elfjarige Kascha haar verhaal vertellen en geeft de lezer een mooie, maar belangrijke tip mee:
“Wat er met onze familie gebeurd is, mag je niet vergeten, maar laat het ook niet tussen jou en je leven in staan.”
Deze recensie is geschreven door Marloes Otten. Docente Nederlands op een school in Meppel, waar ze les geeft aan leerlingen uit de onderbouw van de havo, de mavo en het vwo. Marloes is een echte boekenwurm: van Mulisch tot Hertmans, van Lewinsky tot Williams: je maakt haar met van alles blij.
Kascha / Anne Voorhoeve / Uitgeverij: Callenbach / 233 bladzijden / 9 789026621468