De duistere, bloedrode omslag van dit boek doet menig thrillerlezer een sprongetje maken van blijdschap. Een nieuw boek vol duistere zaakjes, moordplannen, doorgedraaide tieners… Dat is immers wat zowel de achterkant als de voorkant van het boek je belooft. Toch stelt dit boek in deze verwachtingen enigszins teleur.

Blenda is vijftien jaar als ze gaat verhuizen en op een nieuwe school terecht komt. Daar ontdekt ze al snel dat haar klasgenote Hedvig de bovenste is in de hiërarchie en alle leraren en leerlingen achter haar karretje spant. Blenda is een meisje dat er niet van houdt zich door anderen te laten vertellen wat ze moet doen en daarom besluit ze actie te ondernemen. Samen met Penny en Lena-Stina, twee buitenbeentjes uit haar klas, besluit ze de propagandatactieken van Hitler in te zetten om de macht op school over te nemen.

Maria’s idee om Hitler een rol te laten spelen in dit boek is verrassend goed. De lezer weet vanaf de eerste bladzijde al dat Blenda te ver zal gaan in haar streven een nieuwe hiërarchie op te zetten en dat maakt dat hij telkens op het puntje van zijn stoel zit. Wat voor mysterieus plan heeft Blenda in gedachten? Gaat het haar lukken om de macht in handen te nemen en tegen welke prijs? Dit zijn stuk voor stuk vragen die de lezer te binnen schieten en ervoor zorgen dat de spanningsboog van het verhaal hoog blijft.

Echter, de uiteindelijke uitwerking van het idee dat Maria Nygren in gedachten had is niet geheel bevredigend. De personages blijven vrij plat, waardoor de zogenaamd rigoureuze plannen die verzonnen worden ook nogal oppervlakkig blijven. De acties die Blenda verzint om meer aandacht en populariteit te verwerven lijken hoogdravend en naïef en

zijn

dat ook als je ze in de realiteit zou plaatsen. De manier waarop de acties van de drie uitpakken zijn dan ook erg ongeloofwaardig. Eén goed woordje tegenover de leerlingen van de school en gelijk staat iedereen achter de drie “helden”. Eén simpele speech en meteen is iedereen overrompeld.

Ook al blijft de plot oppervlakkig, toch zet het boek je wel aan het denken. Het verhaal heeft iets weg van de Duitse film “Die Welle”, waarin een leraar zijn klas omvormt tot een gedisciplineerde eenheidsgroep, die veel weg heeft van een nationaalsocialistische beweging. Onderwerpen als deze doen niet alleen terugdenken aan de verschrikkingen van de oorlog, ook doen ze je stilstaan bij vragen als “wat zijn de grenzen van macht?” en “wat zijn de gevolgen van onderdrukking?”. Ook Maria Nygren lijkt aangesproken te zijn door deze vragen en heeft met haar eigen boek geprobeerd deze moeilijke kwesties een context te geven. Met

Het vierde rijk

wil ze jonge lezers duidelijk maken dat ook een goed plan uiteindelijk kan leiden tot iets slechts en dat het daarom zo belangrijk is om te weten waar je intenties liggen.

De nadruk ligt hier wel op

jonge

lezers. Op de achterkant van het boek staat vermeld dat het boek geschikt is voor lezers vanaf 15 jaar, maar waarschijnlijk zullen mensen ouder dan 15 dit boek al snel wegleggen. Dat zal uiteraard niet liggen aan het thema van het boek, dat vrij heftig zal zijn voor jonge lezers, maar eerder aan de schrijfstijl die Maria hanteert. Je zou haast kunnen zeggen dat het boek te simpel en te zoetsappig geschreven is om er zo’n groots onderwerp in te behandelen. Tegelijkertijd zou je je kunnen voorstellen dat Maria juist voor zo’n simpele stijl heeft gekozen om op die manier de sfeer die in het boek heerst niet te bedrukkend te maken en lezers de ruimte te geven om zichzelf vragen te stellen die in het boek misschien niet helemaal uitgewerkt zijn. Zeer waarschijnlijk zal er ook het verlangen zijn geweest om juiste jongere lezers aan te spreken en hen op een makkelijke manier toegang te verschaffen tot moeilijke onderwerpen.

Al met al schept het concept van dit verhaal grootse verwachtingen die voor echte thrillerlezers niet helemaal uit zullen komen. Daarentegen zullen jonge lezers hun hart op kunnen halen aan dit boek.

Deze recensie is geschreven door Jedidja Stikkelorum, 17 jaar, VWO leerling van het Pascal College in Zaandam

Het vierde rijk / Maria Nygren / Uitgeverij Clavis / 2015 / 360 pag. / ISBN 9789044822274