Waarom ik soms op en neer spring
van Naoki Higashida is een bijzonder boek. Naoki is een jongen van dertien jaar oud en heeft autisme. Hij heeft moeite om een gesprek te voeren en besloot daarom om te communiceren via een boek. In dit boek probeert Naoki antwoord te geven op vragen die hem vaak gesteld worden over zijn autisme.
Waarom ik soms op en neer spring
is dan ook geen boek om lekker ontspannen te lezen, maar geeft een kijkje in het hoofd van iemand met autisme. Dit levert een aantal bijzondere en interessante antwoorden op.
Naoki geeft antwoord op 58 verschillende vragen waaronder: ‘Is het waar dat jullie er een hekel aan hebben op aangeraakt te worden?’, ‘Waarom praten mensen met autisme altijd zo hard en zo raar?’ en ‘Waarom herhalen jullie bepaalde handelingen keer op keer?’. De antwoorden op deze vragen zijn af en toe even verhelderend als verwarrend. Op sommige vragen kan Naoki een duidelijk antwoord geven; op andere vragen weet hij zelf het antwoord ook niet. Vaak generaliseert Naoki zijn antwoorden naar iedereen met autisme; af en toe is hij alleen in staat iets over zijn eigen ervaringen te zeggen. In dit soort gevallen komt sterk naar voren dat de schrijver slechts dertien jaar oud is.
De vragen worden afgewisseld met tekeningen en korte verhalen. Hoewel de tekeningen mooi zijn, voegen ze vrij weinig toe aan het boek. De tekeningen zijn niet gemaakt door de schrijver en het is me dan ook niet helemaal duidelijk waarom deze tekeningen zijn toegevoegd. De korte verhalen zijn wel afkomstig van de jonge schrijver. Naoki gebruikt deze verhalen om zijn ervaringen in moeilijke situaties duidelijk te maken. Hoewel de schrijfstijl duidelijk van een ongeoefende verhalenschrijver afkomstig is, zijn de verhalen een mooie toevoeging aan zijn boek.
Wat ik erg jammer vind aan dit boek, is dat de Nederlandse versie een vertaling is van de Engelse vertaling van Naoki’s boek. De Engelse vertaling is gemaakt door David Mitchell, een oudere man en expert op het gebied van autisme. Mitchell heeft zelf een zoon met autisme. Tijdens het lezen van het boek krijg je door de woordkeus en zinsbouw niet het gevoel dat je een boek geschreven door een dertienjarige leest, maar klinkt de stem van Mitchell erdoorheen. Waarom er dan ook voor gekozen is om de tekst van Mitchell te vertalen, in plaats van het origineel Japans van Naoki, is voor mij een raadsel. Er gaat altijd iets verloren in een vertaling. In een vertaling van een vertaling wordt dit effect verdubbeld.
Waarom ik soms op en neer spring
is een geweldig boek om een kijkje te nemen in de gedachtegang van iemand met autisme, zonder de wetenschappelijke bewoordingen. Je krijgt in dit boek binnen pakweg anderhalf uur leestijd een goed idee hoe een autist bepaalde dingen nu echt ervaart. Ik wil niet beweren dat als je dit boek gelezen hebt, dat je dan de volledige belevingswereld van iemand met autisme begrijpt, maar het helpt je zeker op weg.
Waarom ik soms op en neer spring
is een aanrader voor iedereen die autisme heeft, mensen met autisme kent of gewoon meer wil weten over autisme.
Deze recensie is geschreven door Sandra Bouten, 22 jaar oud, masterstudent New Media and Digital Culture aan de Universiteit Utrecht.
Waarom ik soms op en neer spring / Naoki Higashida / vertaald door Harm Damsma en Niek Miedema / Nieuw Amsterdam Uitgevers / 2014 / 142 pag. / ISBN 9789046816325.