In 2011 debuteerde Stephen Kelman zeer succesvol met zijn roman

Pigeon English

. Het boek werd meteen genomineerd voor verschillende prijzen, waaronder de Guardian First Book Award voor beste debuut in 2011 en de Man Booker Prize (2011) voor beste roman van 2011. De BBC kocht zelfs de televisierechten. Dat schept wel hoge verwachtingen, maar of het boek van Kelman dat waarmaakt…

Pigeon English

gaat over Harrison Opoku (Harri). Samen met zijn moeder en oudere zus Lydia is hij naar Engeland geïmmigreerd vanuit Ghana. De rest van het gezin, zijn vader en jongere zusje Agnes, woont nog altijd in Ghana. Harri woont in een van de armere wijken van Londen, waar armoede en geweld onderdeel zijn van het dagelijks leven. Het verhaal draait ook om geweld: de moord op een schoolgenootje van Harri. Wanneer de politie de dader(s) niet kan vinden, besluiten Harri en zijn vriend Dean zelf een onderzoek te starten om de moordenaar te vinden. De roman volgt de zoektocht van de twee jongens en geeft tegelijkertijd een beklemmend inzicht in het leven in de achterstandswijk. We zien Harri worstelen met de vraag of hij lid moet worden van een lokale bende, de Dell Farm Crew, en zijn eerste liefde vinden, maar door zijn ogen zien we ook het leed van zijn moeder en andere vrouwen in een door mannen gecontroleerde wereld. De roman is geïnspireerd op de dood van de 10-jaar-oude Damilola Taylor, een immigrant uit Nigeria. Op 27 november 2000 werd hij neergestoken vlak bij zijn huis in een achterstandswijk.

Het verhaal wordt verteld vanuit het oogpunt van Harri. Dat geeft een eenvoud en pijnlijke onschuld mee aan het verhaal. Als lezer kun je voorbij kijken aan de kinderlijke observaties van Harri en dat is bijtijds aangrijpend, zoals wanneer hij de brandwonden en blauwe plekken van zijn tante bekijkt die duidelijk het gevolg zijn van huiselijk geweld. Harri gaat in zijn onschuld volledig mee in de verklaring van zijn tante dat ze ‘wat onhandig is’. Geweld tegen vrouwen is overigens een terugkerend element in de roman. Ook Harris zus, enkele vriendinnen van zijn zus en zijn moeder, bevinden zich in kwetsbare posities.

Harris perspectief wordt af en toe afgewisseld door dat van een stadsduif die enigszins filosofische observaties maakt over (Harris) leven. Naar mijn mening was de keuze voor een tweede jongere, of zelfs een volwassene, beter geweest. De duif voelt als een gekunstelde toevoeging.

De belangrijkste personages in het boek zijn de jongeren, maar helaas komen hun karakters niet echt van de grond. Evenals de karakters van hun ouders, docenten en andere volwassenen – die alleen voorkomen in de marges – blijven ze eendimensionaal. De jongeren maken geen ontwikkeling door, wat je bij een roman die wordt gelabeld als een coming-of-age roman wel zou verwachten. Ze worden niet beïnvloed door de volwassenen om hen heen en lijken geen ambities of wensen te hebben voor de toekomst.

Het taalgebruik in de roman is bijzonder. Kelman vermengt slang met normaal Engels. Harri heeft het bijvoorbeeld over chop (eten), to chook (neersteken), proper (heel erg) en bo-styles (erg cool). Zijn taalgebruik houdt ook verband met de titel van het boek,

Pigeon English

. De titel is eigenlijk een woordgrapje: pigeon verwijs aan de ene kant naar de eerdergenoemde duif, maar verwijst aan de andere kant naar pidgin English, een vereenvoudigde vorm van het Engels met zware invloeden uit andere talen. In samenwerking met Harris beperkte beheersing van het Engels, waardoor hij nieuwe woorden verkeerd interpreteert, levert dit soms leuke passages op, maar uitgestrekt over 300 pagina’s is het resultaat wat eentonig. Al met al is Pigeon English een bijzonder verhaal waar in de uitwerking nog wel wat aan schort.

Deze recensie is geschreven door Tina Bruinsma. Zij studeerde in 2012 af aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij volgde daar de opleiding Engelse Taal en Cultuur.

Pigeon English / Stephen Kelman / Uitgeverij Houghton Mifflin Harcourt / 2011 / 288 pag. / ISBN 9780547500607 Het boek werd in Nederland uitgegeven door Uitgeverij De Bezige Bij met een vertaling door Paul van der Lek met ISBN 9789023465898