Hitler zou een zoon gehad hebben, dit is het standpunt van Harry Mulisch’ boek

Siegfried

. Door de schrijfstijl van Harry Mulisch wordt dit standpunt uitvoerig uitgewerkt en vervagen alle grenzen met de werkelijkheid. Mulisch’ eigen leven wordt in het verhaal verweven en de verhaallijn wordt zo weergegeven dat het bijna werkelijkheid zou kunnen zijn.

Één van de sterke punten van Mulisch’ boek is hoe hij bepaalde dingen verwoordt. Mulisch geeft uitgebreide beschrijvingen en prachtige vergelijkingen. Zo vergelijkt hij Hitler bijvoorbeeld met een dirigent; hij gaat met zijn rug naar het publiek op, doet zijn ding, ontvangt even het applaus en gaat weer met zijn rug naar het publiek af het podium. Hierdoor wordt je helemaal in het verhaal meegesleurd. Een mooi voorbeeld van deze bewoording is de volgende zin: “Het volle haar rondom zijn scherpe gezicht sloeg als vlammen uit zijn hoofd, maar tegelijk was het zo wit als het schuim van de branding.” Deze stijl doet me ook denken aan die van Tom Lanoye in

Sprakeloos

. De stijl is leuk en boeiend om te lezen maar je moet het wel wat tijd geven. Ook ikzelf heb moeten doorlezen tot hoofdstuk vier vooraleer ik helemaal op sleeptouw werd genomen door het verhaal en de schrijfstijl van Harry Mulisch.

Door deze bewoording en soms niet te volgen redeneringen van het hoofdpersonage geeft Mulisch ook prima weer hoe een schrijversbrein in mekaar zit. Chaotisch en vol gekke redeneringen, vastberaden, het komt allemaal aan bod doorheen de gedachten van het hoofdpersonage. Misschien komt dit omdat sommige delen van het boek ontleend zijn aan Mulisch’ eigen leven. Zo komt de beschrijving van Herter bijna helemaal overeen met Mulisch’ eigen leven. Zo had was het hoofdpersonage ook schietdoof, hadden ze dezelfde leeftijd, wit haar… En zelfs de naam Falk is een naam uit zijn eigen jeugd.

Niet alleen de stijl van Harry Mulisch, maar ook het verhaal spreekt aan. Herter, zo hard op zoek naar een irrealistisch idee dat hij kan gebruiken om vat te krijgen op Hitler krijgt ineens een idee voorgeschoteld dat nog surrealistischer is dan elke fantasie. Hitler, een veelbesproken figuur, zou een zoon gehad hebben bij Eva Braun. Je krijgt via het koppel Falk een idee van wie Hitler was en wat zij allemaal doorstaan hebben. Het stuk dat door de heer Falk verteld wordt, namelijk hoe hij samen met zijn vrouw de zoon van Hitler als hun eigen kind heeft opgevoed, is zó levensecht dat je het bijna als waarheid zou kunnen aannemen.

De onderstaande link is een opdracht van enkele leerlingen voor het vak Nederlands. Ze geven een heel goede weergave van de getuigenis van meneer Falk en het einde van het boek. Zeker de moeite waard om te bekijken!

We kunnen dus stellen dat dit boek wat tijd nodig heeft. Je moet je door de eerste hoofdstukken werken, maar eenmaal je dat hebt kunnen doen nemen het verhaal en de schrijfstijl je helemaal mee. Het boek zit vol prachtige vergelijkingen en rare redeneringen die je prikkelen om verder te lezen.

Deze recensie is geschreven door Liesa Bruylandt , 19 jaar, 2e jaars studente Nederlands aan de Arteveldehogeschool te Gent.

Siegfried / Harry Mulisch / Uitgeverij De Bezige Bij /2003 / 213 pag. / ISBN 9789023462156