Luize Valente belicht in

De sleutel tot het familiegeheim

een interessante periode uit de Braziliaanse geschiedenis. Een geschiedenis waar ik als lezer niets van af wist. Als journalist maakte Valente al eerder twee documentaires over het ondergrondse jodendom in Brazilië. De sleutel tot het familiegeheim is haar romandebuut. In deze roman weet de schrijfster op overtuigende wijze de geschiedenis van de nieuwe christenen in Brazilië tot leven te wekken. Heden en verleden wisselen elkaar af en zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In simpele taal vertelt de schrijfster een verhaal over identiteit, kracht en overleven.

In

De sleutel tot het familiegeheim

duikt het hoofdpersonage Iona, samen met journaliste Ana, in het verleden van haar familie. Enkele maanden daarvoor heeft zij van haar oudtante vernomen dat ze uit een familie van nieuwe christenen afkomstig is. Nieuwe christenen zijn joden die in de vijftiende eeuw in Portugal werden gedwongen zich te bekeren tot het katholieke geloof. Veel ‘bekeerlingen’ vluchtten uiteindelijk naar het noordoosten van Brazilië. Maar ook daar werden ze gedwongen hun religie achter gesloten deuren te belijden. Ze moesten hun Joodse gebruiken en rituelen verbergen en riepen daarom heiligen en tradities in het leven die de katholieke kerk moesten misleiden. Deze gebruiken werden door latere generaties overgenomen, zonder nog te weten waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen. Vele honderden jaren later bestaan veel van die gebruiken nog steeds.

Valentes uitgangspunt van de roman: de zoektocht van Iona naar de herkomst van haar familie begint bij de geschiedenis van de nieuwe christenen. Vanuit dit uitgangspunt schrijft Valente een verhaal over een zoektocht: niet alleen een zoektocht naar de herkomst van Iona’s familie, maar tevens een zoektocht van het hoofdpersonage naar zichzelf. Wie ben ik? En: Wie ben ik als joodse vrouw? Jammer genoeg raken deze vragen in de roman vaak ondergesneeuwd doordat Valente vooral veel aandacht heeft voor de zielenroerselen van de twee vrouwen. De schrijfster dwaalt nogal eens af als zij vertelt over het persoonlijke leven van de vrouwen. Met name de verhaallijnen rondom de liefdeslevens van Ana en Iona zijn vergezocht en dragen weinig bij aan het eigenlijke onderwerp van de roman. De schrijfster had meer vertrouwen moeten hebben in haar eigen materie in plaats van ook nog eens een liefdesverhaal te willen schrijven. De zoektocht naar de oorsprong van Iona’s familie en de beschrijving van de geschiedenis van de nieuwe christenen is interessant genoeg om de lezer te blijven boeien. Daarvoor heb je geen vergezocht liefdesverhaal nodig dat ook nog eens niet goed is uitgewerkt. Jammer, want Valente belicht een interessante periode in de Braziliaanse geschiedenis. Erg origineel is de roman niet, maar ondanks genoemde gebreken blijft

De sleutel tot het familiegeheim

intrigeren.

Deze recensie is geschreven door Hester Wiersema, 27 jaar, studeerde Literatuurwetenschappen aan de RUG en is nu op zoek naar een baan in het boekenvak. Daarnaast werkt zij als begeleider bij de weekendschool in Leeuwarden.

De sleutel tot het familiegeheim / Luize Valente / vertaald door Myriam van Gils / Uitgeverij Nieuw Amsterdam / 2013 / 336 pag. / ISBN 9789046815199