Niet alleen voor hardcore science fiction fans
Oryx and Crake
(2003) van de Canadese schrijfster Margaret Atwood is zonder twijfel een van mijn favoriete boeken. Zo, nu weet je welke kant deze recensie op gaat: ik ga deze roman ophemelen.
Oryx and Crake
is grappig, spannend, treurig, verwonderend en verrassend.
Oryx and Crake
speelt zich af in de nabije toekomst. De hoofdpersoon Jimmy groeit op in een wereld waarin de gevolgen van de opwarming van de aarde en een groot gat in de ozonlaag steeds ernstigere vormen aannemen, waarin democratieën alleen nog bestaan in de herinneringen van volwassenen en waarin wetenschap het belangrijkste is en geen grenzen meer kent. Hoe slecht deze wereld ook klinkt, het kan altijd nog erger. Deze dystopische wereld bestaat namelijk alleen nog in de herinneringen van Jimmy, de laatste mens op aarde die gedwongen past op een groepje veelkleurige mensachtigen. Door middel van flashbacks wordt langzaam duidelijk hoe het zo ver heeft kunnen komen. Jimmy vertelt over zijn jeugd: de vlucht van zijn moeder, zijn huisdier Killer (een kruising tussen een stinkdier en een wasbeer), de nieuwe vriendin van zijn vader, de eco-activiste waar hij op de universiteit een badkamer mee moest delen, de liefde van zijn leven (Oryx) en zijn beste vriend Crake. Terwijl Jimmy zich door zijn leven heen worstelde, ging het Crake voor de wind. Hij was een van de top wetenschappers van de eeuw en zijn onsterfelijkheidsproject leek te gaan slagen. Maar Crake stelde zich de onsterfelijkheid van de mens heel anders voor dan de rest van de wereld. Voor Jimmy was er geen redden meer aan; het enige wat hij nog kon doen was toekijken hoe de mensheid plaats moest maken voor Crake’s veelkleurige supermensen. Alleen op de wereld vraagt hij zich nu af hoe oprecht zijn vriendschap met Crake was, of de beeldschone Oryx wel echt van hem hield, en hoe hij zo stom kon zijn om alle voortekenen te missen. Tussen de flashbacks door speelt ook nog Jimmy’s overlevingsstrijd, want er staan nu geen hekken en geavanceerde beveiligingssystemen meer tussen hem en de soms monsterlijke wetenschappelijke creaties. En dan zijn er ook nog de voetstappen op het strand…
Oryx and Crake
is geen hardcore science fiction met verre ruimtereizen en aliens in allerlei vormen en maten. Oryx and Crake is, zoals haar auteur het zelf graag noemt, ‘speculatieve fictie’. Alles wat ook maar enigszins futuristisch aanvoelt heeft zijn wortels in de huidige wetenschappelijke ontwikkelingen (van sojaproducten tot klonen). Atwood beschrijft waar we over 50 tot 100 jaar zouden kunnen zijn, als we de wetenschap de vrije hand zouden geven. Het beeld dat zij schetst, zet je aan het denken.
De roman heeft verschillende lagen. Het is een verhaal over vriendschap/liefde en bedrog, leven en overleven, en de verhouding tussen wetenschap, de kunsten en religie. Het is Romeo en Julia, Robinson Crusoe, Frankenstein en Jurassic Park in één (om maar een paar beroemde werken te noemen). Je hoeft dus geen hardcore science fiction fan te zijn om dit boek mooi te vinden. Atwood laat ook een goed gevoel voor humor zien in
Oryx and Crake
. Ze maakt creatief gebruik van de Engelse taal en als je gevoelig bent voor woordspelingen dan zit je regelmatig met een glimlach op je gezicht te lezen.
Oryx and Crake
is het eerste boek in wat een trilogie beloofd te worden. Als je meer wilt, dan kun je meteen verder in
The Year of the Flood
(2009) en met een beetje geluk (na september 2013)
Maddaddam
. De romans zijn goed te lezen in het Engels als je een goed begrip van de Engelse taal hebt. Lezers die niet vaak boeken in het Engels lezen of daar moeite mee hebben, raad ik aan om de Nederlandse vertaling te pakken.
Deze recensie is geschreven door Tina Bruinsma, 25 jaar. Zij studeerde in 2012 af aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij volgde daar de opleiding Engelse Taal en Cultuur.
Oryx and Crake (2003) / Margaret Atwood / Uitgeverij Bloomsbury (Londen) / 378 pag. / ISBN 9781408802779 / Vertaling: Tinke Davids / Uitgeverij Bakker, 373 pag. / ISBN 903512541X