De naam van mijn broer

werd al voor vele prijzen genomineerd en dat is naar mijn mening volkomen terecht. De eerste bladzijde al slaat in als een bom, zowel letterlijk als figuurlijk.

Amed en Aziz vonden hun grootouders onder het puin van hun huis. De schedel van hun grootmoeder was verbrijzeld door een balk. Hun grootvader lag in zijn bed, aan stukken gereten door de bom die was gekomen van de berghelling waar de zon elke avond achter verdween

(p.7, bladzijde 1 van het boek).

Je maakt als lezer meteen kennis met de hoofdpersonages, Amed en Aziz, met de omgeving waar ze in wonen en met het oorlogsconflict dat hun leven bepaalt. De auteur, Larry Tremblay, zorgt er op een heel mooie wijze voor dat je een beeld kan vormen van de situatie zonder dat daar veel woorden aan worden vuil gemaakt. Het is, zoals hij zelf ook zegt, de onwetendheid die er vaak voor zorgt dat mensen in staat zijn tot onwezenlijke dingen. Hij laat de lezer ook in een bepaalde onwetendheid waardoor er nog veel ruimte tot verbeelding is.

De tweeling, Amed en Aziz, groeit op in een klein huisje tussen de sinaasappelboomgaarden van hun vader. Ze weten dat er een oorlog gevoerd wordt tussen hun eigen volk en het volk achter de berg.

Hij kwam van de andere kant van de berg. Hij was de vijand.

Wie of wat er zich achter de berg schuilhoudt, blijft voor de lezer en de jongens een mysterie. Nadat de bom inslaat op het huis van hun grootouders, komen er regelmatig mannen in een jeep langs die veel interesse tonen in de jongens. Zo wordt het gevoerde conflict ineens ook een stuk persoonlijker. Al snel wordt duidelijk dat de mannen niet zomaar over de vloer komen. Ze zijn op zoek naar een nieuwe martelaar, iemand die over de berg durft te gaan met een bommengordel aan, iemand die wraak wilt nemen voor de bom die geworpen werd op het huis van hun grootouders.

De moeder van de jongens is hierdoor in alle staten, terwijl de vader maar al te graag één van zijn zonen als martelaar ziet vertrekken. Amed blijkt al snel de uitverkorene te zijn, maar achter die beslissing schuilt een nog groter geheim. Aziz, de tweelingbroer van Amed, blijkt ongeneeslijk ziek te zijn. De moeder weet hiervan en vreest het ergste. Als ze Amed over de berg laat vertrekken, is de kans groot dat ze beide zonen zal verliezen op korte tijd. Je vraagt je af hoe hard een moederhart lijden kan wanneer ze met Amed afspreekt dat niet hij, maar wel zijn tweelingbroer Aziz zich zal offeren.

‘Arme Amed! Vergeef me! Vergeef me! Ik weet dat je net zo moedig bent als je broer. Het is zo afschuwelijk wat ik je heb gevraagd, zo afschuwelijk…’

(p. 69).

Het moment waarop de jongens zich met elkaar verwisselen en één van hen de berg overtrekt, wordt niet letterlijk verhaald. Als lezer blijf je dus lange tijd in het ongewisse over welke jongen nu uiteindelijk de overkant van de berg gehaald heeft. De verhaallijn wordt jaren later terug opgepikt wanneer Aziz (of moet ik Amed zeggen?) zich in Amerika bevindt. Hij is daar een vierjarige acteeropleiding aan het afronden. Het stuk waarmee de groep studenten besluit, gaat over de confrontatie tussen een soldaat en een kleine jongen in oorlogsgebied. Aziz krijgt de rol van de kleine jongen toegedeeld, maar dat blijkt veel moeilijker dan gedacht. Aziz klapt dicht en uiteindelijk weet de regisseur de ware toedracht hierachter los te krijgen. Aziz doet het volledige verhaal uit de doeken aan de regisseur en tegelijk ook aan ons, de lezers.

Het boek bevat zoveel laagjes in een beperkt aantal pagina’s en je bent als lezer voortdurend invulling aan het geven aan die laagjes. Ik zat vanaf bladzijde één op het puntje van mijn stoel en daar ben ik blijven zitten tot ik het boek uit had. Ik heb het in één ruk uitgelezen en daarna heeft het mij een aantal dagen niet losgelaten. Iedereen die

De vliegeraar

of

Duizend schitterende zonnen

graag gelezen heeft, zal ook hier zijn gading halen. Aan iedereen die deze boeken nog niet gelezen heeft, zet ze gerust op jouw lijstje en voeg

De naam van mijn broer

toe. De keuze laat ik aan u, maar voor mij mag hij gerust op nummer 1 komen te staan.

In Quebec, de woonplaats van de auteur, heeft een gezelschap het boek uitgewerkt tot een toneelstuk. Ik voeg de link naar de samenvatting van het stuk graag toe, omdat het heel mooi de sfeer van het verhaal weet weer te geven:
.

Deze recensie is geschreven door Silke, leerkracht in de eerste graad van het secundair onderwijs in het Sint-Pieterscollege te Leuven. Ze geeft daar voltijds het vak Nederlands. Nederlands als taal en in de vorm van literatuur hebben haar van kindsbeen af nauw aan het hart gelegen. Ze geniet er dan ook van om haar leerlingen elke dag een beetje van haar passie door te geven.  Silke leest elk boek graag dat haar op een gegeven moment bij het nekvel grijpt. Dat kan zijn door de taal of de vorm die een auteur hanteert of door het verhaal dat verteld wordt.

De naam van mijn broer/ Larry Tremblay/ Vertaling Gertrud Maes/Nieuw Amsterdam Uitgevers/143 blz. |ISBN 9789046818701