“U zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u bevrijden.”
Lydia Schwarz
laat met haar debuut
De kruisdraagster
diepe sporen na. Met deze actievolle toekomstroman, waarin Schwarz een unieke blik op het christendom toont en kritiek geeft op de op dat moment huidige maatschappij, maakt ze indruk en boeit ze je van begin tot eind.
Anna groeit op in het jaar 2121 in het Europese Rijk, waar vrijheid heerst. Ze heeft geen vader meer en haar broertje is gestorven. In het geheim zorgt ze voor haar moeder. Op school probeert ze te slagen voor haar opleiding, maar dan wordt ze geconfronteerd met de nieuwe leraar: Adonis. Ze ontdekt een geheime bevolkingsgroep, de christenen. Adonis daagt haar uit een werkstuk over deze verboden groep te schrijven en zij neemt de uitdaging aan. Wanneer ze van een man zonder benen een geheimzinnig briefje krijgt, wordt het mysterie compleet. Wie zijn die christenen? Waar leven ze en wat is er met ze aan de hand? Al snel raakt Anna verwikkeld in een strijd om leven en dood.
Schwarz neemt een uniek en bijzonder gegeven als basis voor haar boek: je leeft in het jaar 2121 en het christendom bestaat niet meer. Het geloof is verboden en Anna kent het geloof niet eens. Dat levert bijzondere situaties op: je weet meer dan Anna. Zo weet je wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurd is, wat het christendom inhoudt en wat er in onze geschiedenis is gebeurd. Langzaam leert Anna over het geloof en de Bijbel. Opmerkingen als
“Het christendom is een gevaarlijke dweepzieke religie”
maken het boek gewaagd. Wat is Anna’s mening over het geloof? Wat probeert Schwarz ons te vertellen?
Wanneer Anna voor het eerst in aanraking met de Bijbel komt, ontstaan bij haar realistische gedachten als
“de schrijver van dit boek had een rijke fantasie”.
Schwarz maakt de levensechte Anna hierdoor heel toegankelijk; ze geeft het meisje gedachten die iedereen zou kunnen hebben.
Tegelijkertijd geeft de auteur een prachtig beeld van de christenen die ondergronds leven. Ze beschrijft het verschrikkelijke lot van de christenen, in de periode van nu tot 2121:
“Christenen werden alleen nog verdragen , totdat er ook een einde kwam aan die verdraagzaamheid.”
Daarbij wordt de opvallende parallel met de joden in de Tweede Wereldoorlog getrokken. Hoewel het voor ons ondenkbaar lijkt deze groep mensen zo te behandelen, word je door het boek aan het denken gezet. Het verhaal bezorgt je rillingen.
Vanaf het moment dat Anna met de christenen in aanraking komt, verandert haar leven. Ze raakt steeds dieper verzeild in de wereld van leugens en mysteries en kan niet meer loskomen van het christendom. Het verhaaltempo ligt hoog en diverse wendingen maken het verhaal interessant. De plotselinge verdwijning van vriend Felix, de houding van leraar Adonis en de openbaring van Anna’s moeder; alles vervult een rol. Daarbij is het verschil tussen ‘goed’ en ‘kwaad’ belangrijk. Is Adonis goed of niet? Wat is de rol van Felix? Waarom komt Norbert zo nadrukkelijk in beeld? Continu ben je op zoek naar het juiste verhaal. Schwarz grijpt daarbij haar kans kritiek op de maatschappij te uiten. De maatschappij die wij nu nog niet hebben. De maatschappij die onze toekomst is? Met zinnen als
“Onze maatschappij mag nimmer opnieuw haar toevlucht zoeken bij achterlijke overtuigingen als religie en bijgeloof, en de pijlers onder onze samenleving mogen nimmer meer worden aangetast”
of
“En waarom denk je dat men zich van de ouderen wil ontdoen?….Kennis is macht”
zet ze diverse standpunten tegenover elkaar en kleurt ze deze boodschappen door ze door ‘goede’ of ‘slechte’ personages te laten uiten.
“Was Jezus daarboven? Was het de moeite waard om voor hem te kiezen?”
Met Anna’s groeiende dilemma neemt Schwarz je mee naar het laatste, zeer boeiende deel. Anna bedenkt met haar vrienden een gevaarlijk, spannend en risicovol plan om de vijand te betrappen. Daarbij wordt het geloof voor haar steeds belangrijker. Via een bloedstollend slot, vol met gruwelijke beseffen, mooie wendingen en doordachte gebeurtenissen waarin elk personage een rol speelt, naderen we het einde. Een sprookjesachtig ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’- einde, helaas.
Toch bevat
De kruisdraagster
, ondanks het einde een goed, boeiend, spannend en gewaagd verhaal. Schwarz neemt je mee naar het jaar 2121, het jaar waarin het christendom verboden was en toont je het geloof en de kritiek op de maatschappij, via Anna. Met dit debuut belooft Schwarz veel voor de toekomst in de literaire wereld.
Deze recensie is geschreven door Marloes Otten. Docente Nederlands op een school in Meppel, waar ze les geeft aan leerlingen uit de onderbouw van de havo, de mavo en het vwo. Marloes is een echte boekenwurm: van Mulisch tot Hertmans, van Lewinsky tot Williams: je maakt haar met van alles blij.
De kruisdraagster/Lydia Schwartz/vertaald door Jeannet Dekker/Callenbach/2015/320 blz./ISBN 9789026621437